Η ελληνική γοητεία του φασισμού

Πώς τα ελληνικά media έχουν θολώσει από τη χρυσαυγίτικη προπαγάνδα

Του Στάθη Τσαγκαρουσιάνου

Έγραψα ένα άρθρο στο lifo.gr για την υπερπροβολή της Χρυσής Αυγής στα media. Υποστήριξα ότι αυτή δεν γίνεται μόνο από περιέργεια και φόβο, αλλά επίσης από δέος και ηδονοβλεπτική τάση. Θα έπρεπε να προσθέσω κάτι ακόμα: δεν μπορείς να συζητάς μ’ έναν φασίστα - γιατί αυτός εκφράζει ένστικτα, ενώ εσύ πνεύμα. Στο μπρα ντε φερ των media δεν υπάρχει περίπτωση το πνεύμα να κερδίσει τις εντυπώσεις απέναντι στο θριαμβικό κτήνος του αυτονόητου. Το εμβατήριο δημιουργήθηκε για να υπερκαλύπτει τις σονάτες.

Δεν άργησα να το επιβεβαιώσω στην εκπομπή του Σταύρου Θεοδωράκη (που χτύπησε πρωτοφανή νούμερα). Ο φασίστας μίλαγε σβέλτα, άμεσα, έξυπνα, οι Αριστεροί χαμένοι στη μετάφραση. Αυτός ήταν το νέο πράγμα, το ξεδιάντροπα ειλικρινές, το προκλητικά απενοχοποιημένο - οι άλλοι ήταν σαν μαραμένοι από τον πολύ στοχασμό. Είχα δει ξανά το έργο: όταν επέλαυνε το λάιφσταϊλ του «Κλικ». Και είχα γράψει τότε ένα ανάλογο κομμάτι στην «Ελευθεροτυπία» με τίτλο «Η γοητεία του Κακού».

Έλεγα, αν θυμάμαι καλά, πόσο πιο γοητευτική είναι η κόλαση συγκριτικά με τον παράδεισο στη λαϊκή εικονογραφία. Η κόλαση παρουσιάζεται ως ένα ατέρμονο gang bang, με βιασμούς παρθένων, μέθυσους, ενδιαφέροντες ψυχάκηδες, σαδικούς ανασκολοπισμούς - πολλή δράση και φλόγες πολλές. Κι από πάνω ο Παράδεισος, σαν μαραμένος καυλός. Αγάμητες κόρες με λύρες στα χέρια και γέροντες με γλαρωμένα μάτια να καθοδηγούν το ποίμνιο σαν ένα κοπάδι γίδια - νύστα του θανατά.

Κάνοντας την αναγωγή, δεν θα ‘ταν υπερβολή να πει κανείς ότι έτσι και το Κακό είναι αρχικά πολύ πιο ενδιαφέρον από το Καλό. Και ο Φασισμός από την Ανοχή. Αφού μια φορά ζει κανείς και φτύνει αίμα για να φτιάξει το σπιτάκι του, γιατί να αυτολογοκρίνεται και ν’ αφήνει τον Πακιστανό να κατουράει μέσα στην εκκλησιά του;

Το θέμα με αυτές τις απλές ερωτήσεις είναι ότι δεν έχουν εξίσου απλή απάντηση. Γιατί η απάντηση δεν στηρίζεται στο χώμα και το αίμα του ενστίκτου (όπως η ερώτηση) αλλά στο αθέατο πλέγμα των στοχαστικών προσαρμογών που ακολούθησε η ανθρώπινη διανόηση για να δημιουργηθεί ο πολιτισμός και να στηρίξει πάνω του την επίκληση της δίκαιης κοινωνίας. Ολόκληρος ο πολιτισμός μας είναι μια σύνθεση συγκρατημών, ταμπού και οργάνωσης των ορμών. Είναι ο κρυφός κώδικας που τρέχει το σύστημα που ζούμε. Εμπεριέχει πολλή «δουλειά», πολλά βαρετά κατεβατά, πολλή εσωτερική εξημέρωση. Απέναντι σε όλα αυτά ο φασίστας ξέρει μόνο να πηδά και να φωνάζει. Να χαϊδεύεται μπροστά στον καθρέφτη του, ν’ ασπρίζει το σπιτάκι του, να γρυλίζει μόλις κάποιος κάτσει στη σκιά της καστανιάς του.

Αλλά δεν πρέπει να υποτιμάμε τον φασισμό. Όπως έγραψε και η Σούζαν Σόνταγκ στη «Γοητεία του Φασισμού», εθνικοσοσιαλισμός δεν σημαίνει μόνο κτηνωδία και τρόμος. Σημαίνει επίσης κι ένα ιδεώδες ή μάλλον κάποια ιδεώδη που επιβιώνουν σκόρπια σήμερα κάτω από άλλες σημαίες: το ιδεώδες της ζωής ως τέχνης, τη λατρεία της ομορφιάς, τον φετιχισμό του θάρρους, τη διάλυση της αποξένωσης σε εκστατικά αισθήματα κοινότητας, την απόρριψη της διανόησης, την ανδροκρατική οικογένεια (υπό την πατρική αιγίδα των ηγετών). Και υπάρχει ακόμα η κατοπινή σύνδεσή του με παραβατικές αγριάδες (που αρέσουν στους αφελείς): την εικονογραφία του σατανισμού, ορισμένα παρακλάδια του death metal, τις πολεμικές τέχνες, κ.λπ.

Ξέρω αρκετούς απλοϊκούς ή απλώς θολωμένους ανθρώπους που θα μπορούσαν να συγκινηθούν είτε από αυτές τις σχεδόν ρομαντικές «αξίες» είτε από το φλερτ με την παραβατικότητα, τα οποία κουδουνίζουν πίσω από τα μονοκόμματα, αψήφιστα λόγια κάθε φασίστα. Από τον πορτιέρη που θαυμάζει με κρυπτο-ομοφυλοφιλικό ναρκισσισμό το φουσκωμένο, λευκό κορμί του, μέχρι τον γέρο που η ζωή του πέρασε χωρίς ίχνη, αφήνοντας πίσω της μόνο ένα μονήρες δυάρι με οχτώ κλειδαριές ασφαλείας.

Ακριβώς, λοιπόν, επειδή βλέπω ότι χάθηκε η μάχη, αν σε κάθε κραυγή απαντάς μ’ ένα δοκίμιο (διότι περί μάχης εντυπώσεων πρόκειται), επαναλαμβάνω ότι είναι λάθος να δίδεται τόσο πολύ, τόσο συχνά ο λόγος στους φασίστες.  Όχι ότι δεν θα τον πάρουν μόνοι τους στο ίντερνετ.

Τουλάχιστον, όμως, δεν θα έχουμε συνεργήσει στην άθλια προπαγάνδα.

Πηγή: http://www.lifo.gr/mag/columns/4903

 

Γεφυρώνοντας τις γενιές: Διεπιστημονικότητα και αφηγήσεις ζωής στον 21ο αιώνα. Προφορική Ιστορία και άλλες Βιο-ιστορίες

25-27 Μαΐου 2012, Αμφιθέατρο Σαράτση, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Παρασκευή 25 Μαΐου 2012 9:00  Έναρξη συνεδρίου 9:30-9:45  Ρίκη Βαν Μπούσχοτεν, Welcome. New beginnings in challenging times 9:45-10:15 Αντώνης Λιάκος, Γιατί η Προφορική Ιστορία; Πρώτη πρωινή συνεδρία 10:30-11:45        Προφορική ιστορία και μουσεία Συντονίστρια: Μαρία Ρεπούση Ανδρομάχη Γκαζή, Το μουσείο ως τόπος διάδρασης της ατομικής με τη συλλογική μνήμη Μαρία Βλαχάκη, Συνδημιουργώντας μια μουσειακή έκθεση για τη μετανάστευση: μαθητές και γονείς διερευνούν τρόπους έκθεσης ιστοριών ζωής μεταναστών στο μουσειακό περιβάλλλον Εσθήρ Σολομών, Μουσεία και προφορικές μαρτυρίες: Ενδυναμώνοντας μνήμες και σχέσεις 11:45-12:15 Διάλειμμα Δεύτερη πρωινή συνεδρία 12:15-13:45         Προφορική ιστορία και ψηφιακές τεχνολογίες Συντονιστής: Δημήτρης Μπιλάλης Toby Butler, Memoryscapes: experiments in deepening our sense of place Σταύρος Αλιφραγκής και Γιώργος Παπακωνσταντίνου, An Audio-visual Database for Post-war Architecture and the City in Greece Μιχάλης Βαρλάς, Το Αρχείο δίχως Σώμα. Πολιτισμική μνήμη και ψηφιακά αρχεία προφορικής ιστορίας Δάφνη Τραγάκη και Γιώργος Παπακωνσταντίνου, Trails / narrative and the trails of narrative Τρίτη πρωινή συνεδρία 13:45-14:30        Η διαγενεακή μνήμη Μικρασιατών προσφύγων Συντονίστρια Ρίκα Μπενβενίστε Βασιλική Αμοράτη, Η ιστορία μιας ζωής: Ανακτώντας τις σιωπηλές φωνές των Ελλήνων Ορθοδόξων κατοίκων της Σμύρνης στις αρχές του εικοστού αιώνα Libby Tata Arcel, Μετασχηματισμός του τραύματος της Μικρασιατικής Καταστροφής όπως παρουσιάζεται σήμερα στο διαλογικό εγώ της τρίτης γενιάς μιας οικογενείας από την Πέργαμο Lunch buffet Πρώτη απογευματινή συνεδρία 16.00-17.40         Προφορικές αφηγήσεις και θρησκευτικές κοινότητες Συντονιστής: Γιώργος Τσιώλης Έλλη Κωστελέτου, «Η μουσική είναι Seva»: παράδοση, αυτοσχεδιασμός, συλλογική μνήμη και ο ρόλος του ερευνητή στο πεδίο Diana Riboli, Between the hammer and sickle and the cross. The crisis of the political and religious identity in the oral histories of the Chepang of Nepal Lena Inowlocki,  Making sense of religious belongings. Reconstructing reflexivity in autobiographical narratives Joanna Bornat και Daniela Koleva, Oral history crossing national boundaries: a study of belief and non belief in three European countries 17.40-18.00 Διάλειμμα Δεύτερη απογευματινή συνεδρία 18.00-19.30    Μνήμη και λήθη της δεκαετίας του 1940 Συντονιστής: Πολυμέρης Βόγλης Κατερίνα Αναγνωστάκη, Προφορική ιστορία και φόβος. Μαρτυρίες από τη δεκαετία του 1940 Ποθητή Χαντζαρούλα, Η κοινωνική διάσταση της μνήμης στις μαρτυρίες των εβραίων επιζώντων του Ολοκαυτώματος στην Ελλάδα Δήμητρα Γκέφου-Μαδιανού, Με αφορμή ένα μνημείο: αναστοχασμοί και εκ των υστέρων αφηγήσεις για την Κατοχή και τον Εμφύλιο στην Αττική Όλγα Σεβαστίδου, Κοινότητες μνήμης και λήθης: Διαστάσεις της μνημονικής συγκρότησης στις αφηγήσεις ζωής των Ποντίων της ΕΣΣΔ γύρω από τις σταλινικές διώξεις και εκτοπίσεις (1937 - 1949) Τρίτη απογευματινή συνεδρία 19:30-21:00  Όψεις της οικονομικής κρίσης σήμερα μέσα από αφηγήσεις ζωής Συντονίστρια: Ντιάνα Ριμπόλι Αναστασία Καφέ και Γιάννης Τσίρμπας, Κρίση, ανεργία και πολιτική μέσα από τη βιογραφική προσέγγιση Αιμιλία Σαλβάνου, Ατομικές και συλλογικές μνήμες της μετανάστευσης σε καιρό κρίσης. Οι περιπέτειες της μνημονικής κοινότητας των μακροχρόνια εγκατεστημένων πακιστανών στην Αθήνα Χρήστος Τσαρουχίδης, Οι «ιστορίες ζωής» και οι «εκδοχές αλήθειας» ως αξιόπιστα τεκμήρια: η περίπτωση των αστέγων στη σύγχρονη Ελλάδα Χριστίνα Αδάμου, Γιάννης Βλαχόπουλος, Παύλος Πανταζής, Μάγια Τσαμπρού, Το χρονικό ενός μακρύ χειμώνα Σάββατο 26 Μαΐου 2012 Πρώτη πρωινή συνεδρία    9:30-11:00    Αίθουσα Σαράτση: Αφηγήσεις ζωής και έμφυλη υποκειμενικότητα Συντονίστρια: Βασιλική Γιακουμάκη Ειρήνη Καμπριάνη, Όταν η βιογραφία και η βιολογία συνομιλούν: η αφηγηματική διαπραγμάτευση του οικογενειακού ιστορικού της ασθένειας Δήμητρα Λαμπροπούλου, Ατομικοί βίοι και ιστορική αλλαγή: η εμπειρία της μεταπολεμικής εσωτερικής μετανάστευσης από την οπτική της προφορικής ιστορίας Νικόλας Χρηστάκης, Μοτοσικλετίστριες: μετανάστριες φύλου στα όρια της α-κοινότητας Ιωάννα Μπιμπλή, Γυναίκες και Κρίση: μια διαπραγμάτευση συνέχειας και αλλαγής Αίθουσα Θ: Προφορική Ιστορία και εκπαίδευση Ι Συντονιστής Κώστας Μάγος Κατερίνα Τρίμη-Κύρου, Κινητοποιώντας την ενσυναίσθηση. προφορική ιστορία ως εργαλείο αντιρατσιστικής αγωγής Γεωργία Κουσερή και Μιχάλης Κατσιμπάρδης, Προφορικές ιστορίες του ολοκαυτώματος και η ερμηνεία τους στο παρόν Ειρήνη Νάκου, Συλλογή και ερμηνεία προφορικών αφηγήσεων ως μαθησιακή διαδικασία σε διαφορετικές βαθμίδες ιστορικής εκπαίδευσης Σοφία Αυγέρη, Από την «εκμάθηση» στη «δημιουργία» ιστορίας. Ένα πρόγραμμα προφορικής ιστορίας για τη βουλγαρική κατοχή με μαθητές Λυκείου Δεύτερη πρωινή συνεδρία 11:00-12:30 Αίθουσα Σαράτση: Από την προσωπική στην κοινοτική μνήμη Συντονίστρια: Πηνελόπη Παπαηλία Αθηνά Δασκαλάκη, Φωτοιστορίες: Η αφήγηση των φωτογραφιών των Μικρασιατών και η μνήμη της Κοινότητας Τρύφων Μπαμπίλης, Photographic traditions and Aegean modernities. An ethnographic biography approach Μάνος Σαββάκης, Η Ιστορία Μου «Είναι» η Ιστορία της Κοινότητας! Ενδυνάμωση, Συλλογική Ταυτότητα και Εικόνες του Εαυτού Γιάννης Ζαϊμάκης, Αμφισβητούμενοι κόσμοι στις παρυφές της πόλης: Η μουσική βιογραφία ενός ρεμπέτη στο διάβα του 20ου αιώνα Αίθουσα Θ: Προφορική ιστορία και εκπαίδευση ΙΙ Συντονίστρια: Ειρήνη Νάκου Ιουλία Πεντάζου, Χρήσεις της προφορικής ιστορίας στην εκπαίδευση: ένα εκπαιδευτικό πείραμα στο Δημοτικό Σχολείο της Πορταριάς Κώστας Μάγος, «Ιστορίες των “άλλων”;»: Οι αφηγήσεις ζωής ως αφετηρία μετασχηματίζουσας μάθησης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση Μάνος Δαλκαβούκης και Ιωάννης Μάνος, Ανθρωπολογία, προφορική ιστορία και εκπαίδευση: Καταρτίζοντας μελλοντικούς επαγγελματίες  στη βιωματική μάθηση Νικόλαος Γραίκος, Μαθητικές δράσεις καταγραφής της τοπικής ιστορικής μνήμης. Εκπαιδευτικές προσεγγίσεις και ερωτήματα μεθόδου και νοήματος 12:30-13:00 Διάλειμμα Τρίτη πρωϊνή συνεδρία – 13:00-14:30 Αίθουσα Σαράτση: Θεραπεύοντας με αφηγήσεις ζωής Συντονιστής: Παύλος Πανταζής Στέλιος Πελασγός, Η αφηγηματική κοινότητα και η ανατροφοδότηση της ιστορίας. Ένα βολιώτικο παράδειγμα Αίγλη Μπρούσκου, Ήτανε μια φορά ένας γέρος και μια γριά. Ανταλλάσσοντας παραμύθια με αφηγήσεις ζωής στο γηροκομείο Στέλιος Κρασανάκης, Το μακρύ ταξίδι της γλώσσας μέσα στο σώμα Γρηγόρης Αμπατζόγλου, Ακούγοντας τους άλλους: Βιογραφία και αυτοβιογραφία στο πλαίσιο της ψυχοθεραπευτικής συνάντησης με παιδιά Πρώτη απογευματινή συνεδρία 16:00-17:30 Κοινότητες και προφορικές μαρτυρίες Συντονίστρια: Δήμητρα Λαμπροπούλου Ελένη Κοβάνη, Η πολυσημία των απλών ιστοριών Ιωάννης Κολάκης, Γκρίζες ταυτότητες: Προφορικές μαρτυρίες και αρχειακή έρευνα για τους εξισλαμισθέντες της Χίου Alexandra Pudliszak, Studying Gypsy history in Argentina. The necessity of anthropological approach Kateřina Králová, «Our Tears dried up…»: Personal Accounts of the Greek Community in Czechoslovakia 17:30-18:00  Διάλειμμα Δεύτερη απογευματινή συνεδρία 18:00-20:00  Προφορική ιστορία και βιογραφική έρευνα: μέθοδοι και αναστοχασμοί Συντονίστρια: Τασούλα Βερβενιώτη Χριστίνα Αλεξοπούλου, Ρόλος και θέση του παραλήπτη και συλλέκτη της προφορικής μαρτυρίας κατά τη διαδικασία κατάθεσής της Ρέα Κακάμπουρα, Δευτερογενής αφηγηματική ανάλυση βιογραφικών συνεντεύξεων: Ένα εργαστήρι Μαρία Θανοπούλου και Χρυσάνθη Ζάχου, Ανάμεσα  στην Προφορική Ιστορία και τις προφορικές ιστορίες. Η διαχείριση της συλλογικής μνήμης και ο ρόλος του ερευνητή Γιώργος Τσιώλης, Θεωρητικές και μεθοδολογικές αντιπαραθέσεις στο πεδίο της κοινωνιολογικής βιογραφικής έρευνας Κωνσταντίνα Μπάδα, Επαναχρήσεις και επαναπροσεγγίσεις αρχειακού υλικού προφορικής ιστορίας. Το παράδειγμα ενός corpus ιστοριών ζωής ασημουργών Κεντρική ομιλία Συντονισμός: Ποθητή Χαντζαρούλα 20:00-20:45 Paul Thompson, Is it worth forming an Oral History Society? Some reflections from English experience ΔΕΙΠΝΟ Κυριακή 27 Μαΐου 2012 9:30-11:00 Συζήτηση στρογγυλής τραπέζης Οι κοινότητες γράφουν την ιστορία τους: Ομάδες προφορικής ιστορίας, εμπειρίες και μέθοδοι Συντονίστρια: Μαρία Θανοπούλου Μαρία Ρεπούση και Χρυσούλα Αναγνωστοπούλου. Το πρόγραμμα προφορικής ιστορίας στα Χανιά της Κρήτης Ιάκωβος Ανυφαντάκης, Τασούλα Βερβενιώτη, Κατερίνα Κυριακού & Αργυρώ Κυριακούλη, Ομάδα Προφορικής Ιστορίας Κυψέλης, Η Ιστορία και οι ιστορίες από τη γειτονιά 11:00-11:30 Διάλειμμα Κεντρική ομιλία Συντονίστρια: Ρίκη Βαν Μπούσχοτεν 11:30-12:00 Robert Perks, Looking critically at different modes of collecting oral history 12:00-14:30 Σύσταση αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας

Πρόσκληση σε συνάντηση με επιζώντες του Ολοκαυτώματος

Την Τρίτη 29 Μαΐου στις 6 μ.μ., στην αίθουσα 315 της Φιλοσοφικής Σχολής (Ζωγράφου), η Ροζίνα Ασέρ Πάρδο, ο Ισαάκ Μιζάν και ο Αλέξανδρος Σιμχά θα μιλήσουν για την εμπειρία τους στη διάρκεια του Β’. Παγκοσμίου Πολέμου

Tου Χάγκεν Φλάισερ Το υψηλό ποσοστό της «Χρυσής Αυγής» μετά τις εκλογές της 6ης Μαΐου αλλάζει τα δεδομένα στον πολιτικό χάρτη της χώρας. Η ορμητική εμφάνιση του νεοναζισμού στο προσκήνιο, οι συνεχείς εμφανίσεις μελών της Χ.Α. στα μέσα ενημέρωσης με ελλιπή και ανεπαρκέστατη αντιμετώπιση από τους δημοσιογράφους, το νέο κύμα ρατσιστικής βίας, αποτελούν τεράστιο ζήτημα που απαιτεί άμεσες ενέργειες. Ο «αρχηγός» της ΧΑ. πρόσφατα σε δημοφιλή εκπομπή μεγάλου καναλιού αρνήθηκε την ύπαρξη του Ολοκαυτώματος, χωρίς καμία αντίδραση από τον, κατά τα άλλα συμπαθέστατο, δημοσιογράφο. Στην πορεία προς τις εκλογές του Ιουνίου ελπίδα όλων είναι να κατέβουν τα ποσοστά του νεοναζιστικού αυτού μορφώματος. Ως ιστορικός που 40 χρόνια ασχολούμαι με αυτή την ζοφερή περίοδο και τις έως σήμερα ποικιλόμορφες συνέπειές της, αισθάνομαι πως οφείλω να δράσω. Ένα πρώτο βήμα είναι να δοθεί ο λόγος στους μάρτυρες, και μάλιστα σε έναν χώρο στον οποίο καλλιεργείται η παιδεία και η γνώση, το πανεπιστήμιο. Προς την κατεύθυνση αυτή, σχεδιάζω και άλλες δράσεις μελλοντικά. Καλέσαμε λοιπόν τρεις επιζώντες, την κυρία Ροζίνα Ασέρ Πάρδο και τους κκ. Ισαάκ Μιζάν και Αλέξανδρο Σιμχά να μας μιλήσουν για την εμπειρία τους στη διάρκεια του Β’. Π.Π. Θεωρώ σημαντική την παρουσία φοιτητών όλων των βαθμίδων, προπτυχιακού και μεταπτυχιακού επιπέδου, αλλά και συναδέλφων. Κατά συνέπεια, θα σας παρακαλούσα να γνωστοποιήσετε αυτή την ανακοίνωση προς όποια κατεύθυνση θεωρείτε πως θα ενδιαφερθεί. Γνωρίζουμε όλοι πόσα λίγα διδάσκονται στα σχολεία, αλλά και στα πανεπιστήμια για τη δεκαετία του ’40. Με τις προσπάθειές μου εισήχθη, μόλις αρχές δεκαετίας του ’80, η διδασκαλία της περιόδου στα ΑΕΙ, αισθάνομαι όμως πως τώρα, στη συγχρονία, πρέπει να γίνουν πολλά ακόμα για να μπει (ή να παραμείνει…) η διδασκαλία της περιόδου «για τα καλά» στα πανεπιστημιακά προγράμματα… Να σας υπενθυμίσω πως από το Νοέμβριο του 2011 έχουμε αποκτήσει στη Φιλοσοφική, στο εργαστήριο Πληροφορικής του 8ου ορόφου, πρόσβαση στο μεγαλύτερο οπτικοακουστικό αρχείο μαρτυριών Ολοκαυτώματος του κόσμου, το Visual History Archive της Shoah Foundation του University Southern California”. Πηγή: Don΄t ever read me

Η Σιωπή ως έγκλημα κατά τον Ποινικό Νόμο

Με αφορμή πρόσφατες αναρτήσεις μου σχετικά με το φαινόμενο της Χρυσής Αυγής και των νενο-ναζιστικών μορφωμάτων στην ελληνική κοινωνία, των οποίων συστατικός λόγος αποτελεί η άρνηση του Ολοκαυτώματος και ο αντισημιτισμός, που ως έννοιες είναι "εκ των ων ουκ άνευ" του συστημικού τους λόγου (sine qua non, όπως θα αρεσκόταν να λέει ο αρχηγός της Χ.Α., Μιχαλολιάκος), ένας φίλος καλός και γνωστός συγγραφέας μοιράστηκε μαζί μου τον προβληματισμό και το ερώτημα, μήπως θα 'πρεπε οι πνευματικοί άνθρωποι να συντάξουν ένα κείμενο όπου θα εκφράζονταν δύο απαιτήσεις: η ποινικοποίηση της άρνησης του Ολοκαυτώματος και η ποινικοποίηση της διάδοσης ναζιστικών θέσεων και συμβόλων.

Οφείλω να πω ότι κατ'  αρχήν με ανακουφίζει ως άνθρωπο η ύπαρξη πνευματικών ανθρώπων που ανησυχούν για όσα διεκτραγωδούνται στην κοινωνία της Ελλάδας σήμερα, αλλά είμαι εξαιρετικά δύσπιστος στις νομοθετικές πρωτοβουλίες, πολύ περισσότερο μάλιστα όταν αυτές δεν συνοδεύονται από γενναία πολιτική βούληση.

Σε ό,τι δε αφορά τα θέματα αιχμής που έθεσε ο αγαπητός φίλος, οφείλω να υπομνήσω ότι υπάρχει νομοθετικό πλαίσιο, ικανό να αντιμετωπίσει τα φαινόμενα αυτά. Είναι ο ν. 927/1979 που προβλέπει ως ποινικό αδίκημα την πρόκληση σε βία ή μίσος εναντίον ομάδας ανθρώπων λόγω χρώματος, φυλής ή έθνους, ο οποίος το 1984 τροποποιήθηκε με την προσθήκη της λέξης θρησκεία, ενώ με νεότερη τροποποίηση του 2001 δίδεται η δυνατότητα και της αυτεπάγγελτης δίωξης.

Ατυχής ή μη στις προβλέψεις του ο νόμος, ερωτώ ωστόσο: πόσες φορές είδατε την εφαρμογή αυτού, όπως και πολλών άλλων νόμων βέβαια, στην ελληνική κοινωνία; Μία φορά και σε αυτήν ο γνωστός θιασώτης της άρνησης του Ολοκαυτώματος και των ναζιστικών ιδεών Κ. Πλεύρης αθωώθηκε στο δευτεροβάθμιο δικαστήριο, με μια απόφαση που σχεδόν αναγνώριζε ως "επιστημονικό πόνημα" το βιβλίο του Οι Εβραίοι-όλη η αλήθεια. Ενδεικτικά παραθέτω απανθίσματα από το "τεράστιο πόνημα" του:

- «΄Ετσι θέλουν οι Εβραίοι, διότι μόνον έτσι καταλαβαίνουν: εντός 24 ωρών και εκτελεστικό απόσπασμα».

- «Εβραίος και άνθρωπος είναι έννοιες αντιφατικές, δηλαδή η μία αποκλείει την άλλη».

- «Η όλη των εγκληματική συμπεριφορά δικαιολογεί τας πράξεις των Ναζί εναντίον των και κάτι περισσότερον. Τας δικαιώνει».

- «Η ιστορία της ανθρωπότητος θα καταλογίση στον Αδόλφο Χίτλερ τα εξής: Δεν απήλλαξε, ενώ ηδύνατο την Ευρώπη από τους Εβραίους».

- «Τους καταφρονούμε δια την ηθικήν των, δια την θρησκείαν των, δια τας πράξεις των, που όλα μαζί αποδεικνύουν ότι είναι υπάνθρωποι».

Η ελληνική πολιτεία πλειοδοτεί σε νομοθετικές πρωτοβουλίες και μεταξύ αυτών σε μια νέα (όχι και τόσο νέα αν σκεφτεί κανείς ότι εκκρεμεί σαν σχέδιο νόμου από τον Φεβρουάριο του 2011), με το σχέδιο νόμου για την "καταπολέμηση ιδιαίτερα σοβαρών μορφών και εκδηλώσεων ρατσισμού και ξενοφοβίας μέσω του ποινικού δικαίου σύμφωνα με την Απόφαση-Πλαίσιο 2008/913/ΔΕΥ του Συμβουλίου της 28ης Νοεμβρίου 2008 και την από 7 Μαρτίου 1966 Διεθνή Σύμβαση «περί καταργήσεως πάσης μορφής φυλετικών διακρίσεων» που κυρώθηκε με το Ν.Δ. 494/1970" (το σχέδιο νόμου http://www.opengov.gr/ministryofjustice/?p=1011).

Ακόμα και η καθυστέρηση στην ψήφιση αυτού του νομοσχεδίου και την ένταξη του στο κείμενο νομοθετικό πλαίσιο, υπονοεί το πολιτικό έλλειμμα ή αλλιώς το έλλειμμα γενναιότητας της ελληνικής Πολιτείας να προασπίσει Έλληνες ή μη πολίτες που απειλούνται με φυλετική, θρησκευτική ή εθνοτική βία.

Όμως η άποψη μου είναι ότι μια θωρακισμένη πολιτισμικά-ιδεολογικά κοινωνία δεν έχει ανάγκη νομοθετικών πρωτοβουλιών για να πράξει τα αυτονόητα: να προλάβει και να αποπέμψει και στη συνέχεια να απομονώσει τα φαινόμενα αυτής της βίας. Αρκεί να μην σιωπά.

Είναι συνεπώς πιο επικίνδυνη η σιωπή των πνευματικών ανθρώπων και αυτή μάλλον θα 'πρεπε να ποινικοποιηθεί, παρά η παρακίνηση σε κενές νομοθετικές πρωτοβουλίες, όταν η ίδια η Πολιτεία (η ίδια η κοινωνία τελικά) δείχνει απρόθυμη να εφαρμόσει. Πρώτα η Κοινωνία στα σπλάχνα της όπου συμβαίνει το γεγονός και στη συνέχεια η Πολιτεία ως εκφραστής της κοινωνικής ανάγκης κι απαίτησης.

Για ο,τιδήποτε συμβαίνει είμαστε απόλυτα όλοι μας συνυπεύθυνοι. Μην τα βάζουμε με την Χρυσή Αυγή -αυτή είναι αρμοδιότητα του ψυχιατρικού ανάκλιντρου. Σε αυτούς που σιωπούν πρέπει να στρέψουμε την κριτική μας. Κι αν ο μέσος πολίτης είναι παρασυρμένος από τον καθημερινό κάματο της επιβίωσης του, ο πνευματικός άνθρωπος, που υποτίθεται ότι είναι σε εγρήγορση και ψάχνει πρώτη ύλη, ας αφήσει για λίγο τις θάλασσες και τα ηλιοβασιλέματα κι ας ακουμπήσει το υπογάστριο της παραπαίουσας κοινωνίας.

Είναι η Βαϊμάρη επίκαιρη;

Τρία βιβλία για τη γερμανική Δημοκρατία της Βαϊμάρης (1918-1933) που κυκλοφόρησαν πρόσφατα, πυροδότησαν σοβαρές συζητήσεις στο πολιτικό πεδίο και τον χώρο των ιδεών

Του Κώστα Καραβίδα Πηγή:http://rednotebook.gr/details.php?id=5038 Το κυρίαρχο μοτίβο πάνω στο οποίο κατασκευάστηκε η ιδεολογική ηγεμονία του φιλελευθερισμού μετά το 1989 συντίθεται τα τελευταία χρόνια στη βάση της εργαλειακής χρήσης του ορθού λόγου και της αποθέωσης της κοινής λογικής, επιχειρώντας να περάσει διαγωνίως το μήνυμα της «θεωρίας των δυο άκρων» (κομμουνισμός= φασισμός) σε σύγχρονες συνειδήσεις που στερούνται συλλογικών ιστορικών βιωμάτων κοινότητας και αλληλεγγύης. Από αυτή την άποψη δεν πρέπει να προκαλεί εντύπωση η ολοένα και πυκνότερη, το τελευταίο διάστημα, επιλεκτική αναφορά του δημόσιου, κριτικού και πολιτικού λόγου στη Βαϊμάρη. Ο Σαμαράς απευθυνόμενος στην Κ.Ο της ΝΔ πριν λίγες μέρες δήλωνε ότι «τα κόμματα των άκρων εκτινάσσονται σε επίπεδα πρωτόγνωρα.(…) Αυτό μοιάζει πολύ -το λέω να το ακούνε οι φίλοι μας οι Ευρωπαίοι- με το τέλος της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης». Από την άλλη, στα κυρίαρχα media, σχολιαστές όπως ο Παπαχελάς κινδυνολογούν αναφερόμενοι στο ενδεχόμενο «αν γίνουν εκλογές τώρα» να «προκύψει Βουλή Βαϊμάρης», ενώ άλλοι όπως ο Καρακούσης εκφράζουν τη βεβαιότητα ότι «το σύνδρομο της Βαιμάρης απειλεί ευθέως την Ελλάδα». Τι ακριβώς όμως ήταν η Βαϊμάρη και ποιες είναι οι αναλογίες της με το ιστορικό παρόν του κοινωνικού μετασχηματισμού της Ελλάδας και της Ευρώπης; Μια πολιτική ιστορία της Βαϊμάρης Με τον όρο Δημοκρατία της Βαϊμάρης εννοούμε τη σύντομη περίοδο της πρώτης γερμανικής Δημοκρατίας που απλώνεται ανάμεσα στο τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου (1918) και την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία (1933). Στον πυκνό ιστορικό χρόνο της περιόδου στη Γερμανία συντελέστηκε η κατεδάφιση μιας αυτοκρατορίας (1918), μια κομμουνιστική εξέγερση που πνίγηκε στο αίμα με τη συνεργασία σοσιαλδημοκρατών και παραστρατιωτικών οργανώσεων (1919, «Σπάρτακος», Λούξεμπουργκ-Λήμπκνεχτ), ένα δημοκρατικό Σύνταγμα (1919), μια ταπεινωτική ειρήνη (Βερσαλλίες 1919), δυο απόπειρες ακροδεξιών πραξικοπημάτων (Καπ 1920, Χίτλερ 1923), μια πληθωριστική έκρηξη (1923), μια περίοδος ευημερίας (1924-29), μια παγκόσμια οικονομική κρίση (1929), η δραματική ύφεση, ανεργία και φτώχεια (1930-32) και η άνοδος του Χίτλερ στην εξουσία με την ψήφο του γερμανικού λαού (1932-33). Το βιβλίο του γερμανού ιστορικού Βίνκλερ παρουσιάζει ευσύνοπτα και έντιμα, από σοσιαλδημοκρατική βέβαια σκοπιά, την πολιτική ιστορία του γερμανικού μεσοπολέμου. Στον πρόλογό του ο Βίνκλερ υποστηρίζει ότι η περίπτωση της Βαϊμάρης  συνιστά μια διδακτική ιστορία περί δημοκρατίας. Ασφαλώς όμως έχει στο νου του τη φιλελεύθερη αστική δημοκρατία που οικοδόμησαν από κοινού σοσιαλδημοκράτες και φιλελεύθεροι και ατύχησε στη Βαϊμάρη. Για τον Βίνκλερ η μεταβίβαση της εξουσίας στον Χίτλερ δεν ήταν αναπόφευκτη. Στην ανάλυσή του αποδίδει την ευθύνη για την αποτυχία της Βαϊμάρης στα λάθη και τις αδυναμίες του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος (του οποίου σήμερα είναι μέλος) και στην υπονόμευση του κοινοβουλευτισμού και της δημοκρατίας από «τα δυο άκρα» του πολιτικού συστήματος, δηλαδή τους κομμουνιστές και τους εθνικοσοσιαλιστές. Υποστηρίζει ακόμη ότι η Βαϊμάρη κατέρρευσε γιατί το εκσυγχρονιστικό της πρόγραμμα υπήρξε ασύμμετρο. Πέρα όμως από τις γενικές αξιολογικές κρίσεις, που ενέχουν υποκειμενικά κριτήρια, ο Βίνκλερ εξετάζει με νηφαλιότητα τα αίτια και τις συμπεριφορές των προσώπων που διαμόρφωσαν το πολιτικό κλίμα και τις εξελίξεις της εποχής. Από αυτή την άποψη το βιβλίο του είναι πολύτιμο. Η πνευματική ιστορία της Βαϊμάρης Αυτή η περίοδος της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, ωστόσο, αποτέλεσε ταυτόχρονα μια εποχή άνθησης του πολιτισμού. Το Βερολίνο της «χρυσής δεκαετίας του ΄20» συνιστούσε το πνευματικό κέντρο πολλών καλλιτεχνικών κινημάτων και ρευμάτων της μοντερνιτέ. Περιλαμβάνοντας στο πρόγραμμά της τον εξπρεσιονισμό στη ζωγραφική και τον κινηματογράφο, τον λειτουργικό μοντερνισμό του αρχιτεκτονικού Μπαουχάουζ, τον Ρίλκε και τον Γκεόργκε, τη Σχολή της Φραγκφούρτης, το περιοδικό Die Action, τον Κλέε και τον Καντίνσκι, τον Μπρεχτ και τον Μπένγιαμιν, τον Βάιλ και την Ντίντριχ, τον Αϊνστάιν και τον Χάιντεγκερ, η Βαϊμάρη συνιστά ένα από τα πιο ερεθιστικά κεφάλαια στην ιστορία των ιδεών. Από αυτή τη σκοπιά, ο Πήτερ Γκαίυ παρουσιάζει τη συναρπαστική πνευματική κίνηση της Βαϊμάρης, το πνεύμα της οποίας μεταλαμπαδευόμενο στις ιδέες της Σχολής της Φραγκφούρτης, παραμένει σήμερα κρίσιμα επίκαιρο και βαθιά επιδραστικό στον λόγο όσων επιχειρούν να διατυπώσουν κριτική προσέγγιση του σύγχρονου κόσμου. Ο Βάλτερ Μπένγιαμιν και οι στοχασμοί του πάνω στα ερείπια επανέρχονται στο σύγχρονο στοχασμό που καλείται να κρίνει ανάλογες καταστάσεις. Η καλλιτεχνική Βαϊμάρη, όμως, σύμφωνα με τον Γκαίυ, δεν ήταν μια κουλτούρα κλεισμένη σε γυάλα. Στο πολύ αξιόλογο βιβλίο του ο ιστορικός διαμορφώνει ένα σχήμα της εξέλιξης των πνευματικών αναζητήσεων της εποχής στηριγμένος στην πολιτική ιστορία με την οποία βλέπει παράλληλη πορεία. Από το 1918 ως το 1924, εποχή πολιτικών αναταραχών, ήταν ο καιρός του πειραματισμού στις τέχνες. Μεταξύ 1924 και 1929, όταν η Γερμανία απολάμβανε σταθερότητα, οι τέχνες πέρασαν στη φάση της Neue Sachlichkeit, της αντικειμενικότητας. Και ύστερα, ανάμεσα στα 1929 και 1933, τα χρόνια της καταστροφής, η χώρα πέρασε στη φάση του κιτς και την απίσχνασης του κριτικού λόγου. Ο Γκαίυ περνά με θαυμάσιους ελιγμούς από την πολιτική στην πνευματική ιστορία επιδιώκοντας να αναδείξει τη στενή τους συνάφεια. Το βιβλίο του, γραμμένο στο κλίμα του αμερικανικού ΄68, υπερασπίζεται το αίτημα για μια τέχνη που να μην είναι διακοσμητική και για έναν στοχασμό που να είναι κριτικός. Το πολυφωνικό μυθιστόρημα της Βαϊμάρης Το βιβλίο που επιμελήθηκε ο Γεράσιμος Λυκιαρδόπουλος για τη Βαϊμάρη περιλαμβάνει κείμενα ενός τόμου που κυκλοφόρησε από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια το 1994 υπό τον τίτλο The Weimar Republic Sourcebook με την επιμέλεια των Anton Kaes, Martin Jay και Edward Dimendberg. Πρόκειται για μια επιλογή κειμένων που γράφτηκαν την εποχή εκείνη από πρόσωπα που διαδραμάτισαν ρόλο και βίωσαν την περιπέτεια της Βαϊμάρης. Ανάμεσα στα κείμενα ξεχωρίζει η σκοπίμως αντιστικτική παράθεση του μανιφέστου της Ομάδας «Σπάρτακος» και της ομιλίας που απηύθυνε ο δρ. Γκαίμπελς προς τους αριστερούς της Γερμανίας, «χρησιμοποιώντας μια διφορούμενα “ριζοσπαστική” (και συγχρόνως δημαγωγική) γλώσσα την οποία βλέπουμε σήμερα να ξανανθίζει στη λαϊκιστική και εθνοτσαρλατάνικη ρητορική της νεοελληνικής ακροδεξιάς», όπως επισημαίνει εύστοχα στο εισαγωγικό του σημείωμα ο επιμελητής της ελληνικής έκδοσης. Το βιβλίο φανερώνει τον πολυφωνικό χαρακτήρα της Βαϊμάρης. Όμως ο Λυκιαρδόπουλος σχολιάζει καίρια το κατά τη γνώμη του πολυτιμότερο δίδαγμα της Βαϊμάρης: «Σε περιπτώσεις κρίσεων δεν υπάρχει “Κέντρο”, αλλά μόνον τα δυο “άκρα”». Πόσο νερό χωράει στο κρασί της Αριστεράς; Και τα τρία βιβλία για τη Βαϊμάρη είναι αξιανάγνωστα. Όταν όμως οι αναγνώσεις αυτών γίνονται μέσα στο πλαίσιο της επιχείρησης ιδεολογικής αυτοεπιβεβαίωσης και επαλήθευσης του κυρίαρχου φιλελεύθερου σχήματος, τότε αδικείται κατάφωρα το περιεχόμενο και το πνεύμα των εν λόγω έργων.  Όσες αναγωγές της Βαϊμάρης επιχειρούνται στο σήμερα, δεν μπορούν να αποκρύψουν τις ιδεολογικές σκοπιμότητες που εξυπηρετούν. Προκειμένου να στηριχτεί σε ιστορικά παραδείγματα η συλλογιστική και τα θεωρητικά σχήματα με τα οποία ερμηνεύεται η σύγχρονη πραγματικότητα από ένα σημαντικό τμήμα της πολύπτυχης πια φιλελεύθερης σκέψης, αγνοούνται συνειδητά τα καίρια ερωτήματα που θέτουν τα βιβλία και η εμπειρία της Βαϊμάρης. Και τα καλά βιβλία πάντα θέτουν ερωτήματα περισσότερα από τις απαντήσεις που δίνουν. Ο τρόπος με τον οποίο ερμηνεύονται τα μαθήματα της Βαϊμάρης από τους πολλαπλούς αποδέκτες τους, τόσο στην αριστερά όσο και στη δεξιά, φανερώνει αμηχανία. Και τούτο γιατί τελικά έτσι όπως γίνεται η ανάγνωση, εμποδίζεται η κριτική ανάλυση προσκρούοντας σε ιδεολογικές παρωπίδες. Τα ερωτήματα που θέτει η Βαϊμάρη στην τρέχουσα ελληνική και ευρωπαϊκή συγκυρία, για όλες τις πολιτικές δυνάμεις που αποδέχονται τις βασικές αρχές της νεωτερικότητας, είναι πολλαπλά και για την απάντησή τους απαιτείται διαλεκτικός στοχασμός και όχι δογματική προσήλωση. Γιατί απέτυχε και αποτυγχάνει η σοσιαλδημοκρατία; Ποια είναι τα περιθώρια προσαρμογής της σοσιαλδημοκρατίας και από ποιο σημείο και έπειτα ξεκινά η αυτοαναίρεσή της, όπως έλεγε ο Τρότσκι. Πού οδηγεί τη δημοκρατία η αξιοποίηση αντιδημοκρατικών και κοινωνικά αντιδραστικών μεθόδων στον αγώνα κατά των άκρων (συμφωνία Έμπερτ-παραστρατιωτικών); Πού οδηγεί τους λαούς το αίσθημα της ταπείνωσης και της αδικίας (Βερσαλλίες-ναζισμός); Πού οδηγεί η επαναφορά της ρητορικής του σοσιαλφασισμού από ένα τμήμα της Αριστεράς, που βλέπει ως μεγαλύτερο εχθρό του τη σοσιαλδημοκρατία; Πού οδηγεί το μίσος της σοσιαλδημοκρατίας για τις ριζοσπαστικότερες προσεγγίσεις (μίσος απέναντι στον Λήμπκνεχτ και τη Λούξεμπουργκ, επιείκεια απέναντι στον Κάπ και τον Χίτλερ). Ποιες πολιτικές δυνάμεις ενισχύονται μετά τις βαθιές οικονομικές κρίσεις; Πόσο ανεξέλεγκτη μπορεί να γίνει μια κατάσταση πραγμάτων αν υποτιμηθεί; Σε τι εμφυλιοπολεμικές καταστάσεις οδηγεί η λογική της κατασκευής εσωτερικού εχθρού στη δημοκρατία; Τι συμβαίνει όταν αφήνεται κενό εξουσίας; Τι αποτελέσματα φέρνουν οι ευκαιριακές πολιτικές συμμαχίες στη βάση της αποφυγής του κινδύνου των άκρων; Πώς η αριστερά όταν πορεύεται χωρίς εθνικό αίσθημα αφήνει προνομιακό πεδίο για την καπήλευση της ιδέας της πατρίδας στους εθνικιστές και τον φασισμό; Πώς η διάτρητη θεσμική και συνταγματική συγκρότηση ενός εθνικού (Γερμανία) ή υπερεθνικού (Ε.Ε) σχηματισμού επιτρέπει και επιβάλλει με τον καιρό την αυτοκατάργησή του; Αυτό που επιβεβαιώνουν οι περισσότερες συστημικές αναγνώσεις της Βαϊμάρης είναι η ολοκληρωτική και απροκάλυπτη πια προσχώρηση τόσο της φιλελεύθερης/αστικής δεξιάς όσο και της φιλελεύθερης/εκσυγχρονιστικής αριστεράς, με ετεροχρονισμένο ενθουσιασμό, στα credo του ιστορικού αναθεωρητισμού. Η θεμελιώδης πια παραδοχή από μεγάλο μέρος της φιλελεύθερης διανόησης της «θεωρίας των δυο άκρων» έρχεται σε μια περίοδο ιδιαίτερα δύσκολη για την ευρωπαϊκή αριστερά, περίοδο αμυντικής αμηχανίας, μετά την ολομέτωπη επίθεση του φιλελευθερισμού τις τελευταίες δεκαετίες. Πρόκειται βέβαια για μια προσέγγιση εμπαθή και ανιστορική, που δεν διακρίνει την ιστορική και πολιτισμική διάζευξη που σημειώθηκε ανάμεσα στις κομμουνιστικές και τις ναζιστικές ιδέες. Το άμεσο αποτέλεσμα αυτής της πρακτικής είναι η αφαίρεση από την Αριστερά του ιστορικού, ηθικού της πλεονεκτήματος, για την απώλεια του οποίου ασφαλώς και η ίδια έχει βάλει το χεράκι της. Ο Άγγελος Ελεφάντης αναφερόμενος στη χυδαία εξίσωση του ιστορικού αναθεωρητισμού, κομμουνισμός= ναζισμός, χωρίς να παραβλέπει τα γκουλάγκ, την κόκκινη βία και τις μαζικές εκτελέσεις, έγραψε με εφηβικό πάθος ότι «από την παράταξή μας [Αριστερά] ξεπήδησε ένας στοχαστής που έλεγε ότι ο σοσιαλισμός ή θα είναι δημοκρατικός ή δεν θα υπάρξει. Δεν ξέρω κανένα που να υποστηρίζει ότι ο καπιταλισμός ή θα είναι δημοκρατικός ή δεν θα υπάρξει. Στα καπιταλιστικά λογιστήρια η δημοκρατία δεν έχει ανοιγμένη μερίδα. Ο ιστορικός αναθεωρητισμός έχει». Η Ιστορία τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιείται από πολλούς ως ιδεολογικό καταφύγιο, με το σκεπτικό ότι για όλους έχει… ράμματα. Είναι όμως τουλάχιστον υποκριτικό  να επικαλείται κανείς σήμερα την ασθενική δημοκρατία της Βαϊμάρης και την υπονόμευσή της από τα άκρα, ενώ κάνει τα στραβά μάτια στη θεσμική εκτροπή των δημοκρατικών λειτουργιών του πολιτεύματος από τις κατεξοχήν αστικές και φιλελεύθερες «δημοκρατικές» δυνάμεις. Είναι αντιφατικό να χύνονται δάκρυα για τη Βαϊμάρη και να μην τοποθετείται στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας το ζήτημα της δημοκρατίας, επαναφέροντας την κινδυνολογία των άκρων με αφορμή το δημοσκοπικό φούσκωμα της Αριστεράς. Και μάλιστα η κριτική να προέρχεται από τη γονατισμένη σοσιαλδημοκρατία που συνθηκολογεί με αντιδημοκρατικές δυνάμεις όταν είναι στην εξουσία και αισθάνεται απειλή. Όταν οδεύουμε ως ανθρωπότητα σε μετα-πολιτικές λύσεις, όταν η πανούργα Ιστορία διαγράφει πρωτόγνωρες τροχιές υπέρβασης των όποιων υπολειμμάτων της νεωτερικότητας για τον ρόλο της πολιτικής, είναι παρακινδυνευμένος κάθε λόγος περί Βαϊμάρης. Ο ιδεολογικός στραβισμός μεγάλου τμήματος της σύγχρονης φιλελεύθερης διανόησης, των αυτοαποκαλούμενων δυνάμεων της υπευθυνότητας και της λογικής, δεν μπορεί να διακρίνει ότι ο εχθρός της δημοκρατίας δεν βρίσκεται στα αριστερά του πολιτικού φάσματος. Και αυτό συνιστά τον ουσιαστικότερο κίνδυνο της Δημοκρατίας. Heinrich A. Winkler, Βαϊμάρη. Η ανάπηρη δημοκρατία 1918-1933. μτφρ. Άντζη Σαλταμπάση, Πόλις, Αθήνα 2011. Φωνές από τη Βαϊμάρη, μτφρ. Γεράσιμος Λυκιαρδόπουλος, Ύψιλον/βιβλία, Αθήνα 2011 Πήτερ Γκαίυ, Η πνευματική ζωή στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης (Γερμανία 1919-1933), μτφρ. Βασίλης Τομανάς, Νησίδες, Θεσσαλονίκη 2010

Ο Sigmund Freud για Πρωθυπουργός

Ένα μπουλούκι στη Βουλή

"Ο Φρόυντ μαζί με τον Μπρόιερ δημοσίευσε αποτελέσματα των δοκιμών τους στις Μελέτες για την Υστερία (Studien über Hysterie, 1895), έργο από το οποίο θεωρείται πως αναδύθηκε η Ψυχανάλυση (ειδικότερα το κεφάλαιο με τίτλο «Περί του ψυχικού μηχανισμού των υστερικών φαινομένων»). Ο Φρόυντ επιθυμούσε να απελευθερωθεί από τη μέθοδο της ύπνωσης, την οποία απαρνήθηκε οριστικά ως θεραπευτική μέθοδο το 1896, και σταδιακά μετατοπίστηκε από την καθαρτική μέθοδο στην ψυχαναλυτική. Μέσα από μία τεχνική ελεύθερων συνειρμών του ασθενούς, παρατήρησε πως αναδυόταν στην επιφάνεια ένας σημαντικός αριθμός από μνήμες του, που αφορούσαν σεξουαλικές εμπειρίες, γεγονός που τον οδήγησε στη βαθύτερη διερεύνηση του ρόλου των σεξουαλικών παραγόντων στις νευρώσεις".

Απολαύστε λοιπόν μέρικα από τα νέα μέλη του Κοινοβουλίου...... 

Αναρωτηθείτε τι κάνατε μέσα στο παραβάν κι έξω από αυτό.

Ο κόσμος είναι επικίνδυνος, όχι εξαιτίας αυτών που κάνουν το κακό, αλλά εξαιτίας αυτών που τους κοιτάζουν χωρίς να κάνουν τίποτα, Άλμπερτ Αϊνστάιν.

Αφιερώστε λίγο από το χρόνο σας:
http://jungle-report.blogspot.com/2012/05/2.html

"Ο νεοναζισμός δεν είναι οι άλλοι"

Μάνος Χατζιδάκης - πόσο μας λείπει; Ο ίδιος έδινε αντιναζιστική συναυλία το 1993. Σήμερα που οι ναζιστές της Χρυσής Αυγής μπαίνουν στην Βουλή οι "άνθρωποι που πνεύματος" έχουν εξαφανιστεί, σιωπούν και όταν μιλούν διαλαλούν τα εθνικιστικά και ολοκληρωτικά τους οράματα.   

"Ο νεοναζισμός, ο φασισμός, ο ρατσισμός και κάθε αντικοινωνικό και
αντιανθρώπινο φαινόμενο συμπεριφοράς δεν προέρχεται από ιδεολογία, δεν
περιέχει ιδεολογία, δεν συνθέτει ιδεολογία. Είναι η μεγεθυμένη
έκφραση-εκδήλωση του κτήνους που περιέχουμε μέσα μας χωρίς εμπόδιο
στην ανάπτυξή του, όταν κοινωνικές ή πολιτικές συγκυρίες συντελούν,
βοηθούν, ενυσχύουν τη βάρβαρη και αντιανθρώπινη παρουσία του.

Η μόνη αντιβίωση για την καταπολέμηση του κτήνους που περιέχουμε είναι
η Παιδεία. Η αληθινή παιδεία και όχι η ανεύθυνη εκπαίδευση και η
πληροφορία χωρίς κρίση και χωρίς ανήσυχη αμφισβητούμενη
συμπερασματολογία. Αυτή η παιδεία που δεν εφησυχάζει ούτε δημιουργεί
αυταρέσκεια στον σπουδάζοντα, αλλά πολλαπλασιάζει τα ερωτήματα και την
ανασφάλεια. Όμως μια τέτοια παιδεία δεν ευνοείται από τις πολιτικές
παρατάξεις και από όλες τις κυβερνήσεις, διότι κατασκευάζει ελεύθερους
και ανυπότακτους πολίτες μη χρήσιμους για το ευτελές παιχνίδι των
κομμάτων και της πολιτικής. Κι αποτελεί πολιτική <<παράδοση>> η
πεποίθηση πως τα κτήνη, με κατάλληλη τακτική και αντιμετώπιση,
καθοδηγούνται, τιθασεύονται.

Ενώ τα πουλιά... Για τα πουλιά, μόνον οι δολοφόνοι, οι άθλιοι κυνηγοί
αρμόζουν, με τις <<ευγενικές παντός έθνους παραδόσεις>>. Κι είναι φορές
που το κτήνος πολλαπλασιαζόμενο κάτω από συγκυρίες και με τη μορφή
<<λαϊκών αιτημάτων και διεκδικήσεων>> σχηματίζει φαινόμενα λοιμώδους
νόσου που προσβάλλει μεγάλες ανθρώπινες μάζες και επιβάλλει
θανατηφόρες επιδημίες.

Πρόσφατη περίπτωση ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Μόνο που ο πόλεμος αυτός
μας δημιούργησε για ένα διάστημα μιαν αρκετά μεγάλη πλάνη, μιαν
ψευδαίσθηση. Πιστέψαμε όλοι μας πως σ' αυτό τον πόλεμο η Δημοκρατία
πολέμησε το φασισμό και τον νίκησε. Σκεφθείτε: η <<Δημοκρατία>>, εμείς
με τον Μεταξά κυβερνήτη και σύμμαχο τον Στάλιν, πολεμήσαμε το ναζισμό,
σαν ιδεολογία άσχετη από μας τους ίδιους. Και τον... νικήσαμε. Τι
ουτοπία και τι θράσος. Αγνοώντας πως απαλλασσόμενοι από την ευθύνη του
κτηνώδους μέρους του εαυτού μας και τοποθετώντας το σε μια άλλη
εθνότητα υποταγμένη ολοκληρωτικά σ' αυτό, δεν νικούσαμε κανένα φασισμό
αλλά απλώς μιαν άλλη εθνότητα επικίνδυνη που επιθυμούσε να μας
υποτάξει.

Ένας πόλεμος σαν τόσους άλλους από επικίνδυνους ανόητους σε άλλους
ανόητους, περιστασιακά ακίνδυνους. Και φυσικά όλα τα περί
<<Ελευθερίας>>, <<Δημοκρατίας>>, και <<λίκνων πνευματικών και μη>>, για τις
απαίδευτες στήλες των εφημερίδων και τους αφελείς αναγνώστες. Ποτέ δεν
θα νικήσει η Ελευθερία, αφού τη στηρίζουν και τη μεταφέρουν άνθρωποι,
που εννοούν να μεταβιβάζουν τις δικές τους ευθύνες στους άλλους.

(Κάτι σαν την ηθική των γερόντων χριστιανών. Το καλό και το κακό έξω
από μας. Στον Χριστό και τον διάβολο. Κι ένας Θεός που συγχωρεί τις
αδυναμίες μας εφόσον κι όταν τον θυμηθούμε μες στην ανευθυνότητα του
βίου μας. Επιδιώκοντας πάντα να εξασφαλίσουμε τη μετά θάνατον
εξακολουθητική παρουσία μας. Αδυνατώντας να συλλάβουμε την έννοια της
απουσίας μας. Το ότι μπορεί να υπάρχει ο κόσμος δίχως εμάς και δίχως
τον Καντιώτη τον Φλωρίνης).

 
Δεν θέλω να επεκταθώ. Φοβάμαι πως δεν έχω τα εφόδια για μια θεωρητική
ανάπτυξη, ούτε την κατάλληλη γλώσσα για τις απαιτήσεις του όλου
θέματος. Όμως το θέμα με καίει. Και πριν πολλά χρόνια επιχείρησα να το
αποσαφηνίσω μέσα μου. Σήμερα ξέρω πως διέβλεπα με την ευαισθησία μου
τις εξελίξεις και την επανεμφάνιση του τέρατος. Και δεν εννοούσα να
συνηθίσω την ολοένα αυξανόμενη παρουσία του. Πάντα εννοώ να τρομάζω.

Ο νεοναζισμός δεν είναι οι άλλοι. Οι μισητοί δολοφόνοι, που βρίσκουν
όμως κατανόηση από τις διωκτικές αρχές λόγω μιας περίεργης αλλά όχι
και ανεξήγητης συγγενικής ομοιότητος. Που τους έχουν συνηθίσει οι
αρχές και οι κυβερνήσεις σαν μια πολιτική προέκτασή τους ή σαν μια
επιτρεπτή αντίθεση, δίχως ιδιαίτερη σημασία που να προκαλεί ανησυχία.
(Τελευταία διάβασα πως στην Πάτρα, απέναντι στο αστυνομικό τμήμα
άνοιξε τα γραφεία του ένα νεοναζιστικό κόμμα. Καμιά ανησυχία ούτε για
τους φασίστες, ούτε για τους αστυνομικούς. Ούτε φυσικά για τους
περιοίκους).

Ο εθνικισμός είναι κι αυτός νεοναζισμός. Τα κουρεμένα κεφάλια των
στρατιωτών, έστω και παρά τη θέλησή τους, ευνοούν την έξοδο της σκέψης
και της κρίσης, ώστε να υποτάσσονται και να γίνονται κατάλληλοι για
την αποδοχή διαταγών και κατευθύνσεων προς κάποιο θάνατο. Δικόν τους ή
των άλλων. Η εμπειρία μου διδάσκει πως η αληθινή σκέψη, ο
προβληματισμός οφείλει κάπου να σταματά. Δεν συμφέρει. Γι' αυτό και
σταματώ. Ο ερασιτεχνισμός μου στην επικέντρωση κι ανάπτυξη του θέματος
κινδυνεύει να γίνει ευάλωτος από τους εχθρούς. Όμως οφείλω να
διακηρύξω το πάθος μου για μια πραγματική κι απρόσκοπτη ανθρώπινη
ελευθερία.

Ο φασισμός στις μέρες μας φανερώνεται με δυο μορφές. Ή προκλητικός, με
το πρόσχημα αντιδράσεως σε πολιτικά ή κοινωνικά γεγονότα που δεν
ευνοούν την περίπτωσή τους ή παθητικός μες στον οποίο κυριαρχεί ο
φόβος για ό,τι συμβαίνει γύρω μας. Ανοχή και παθητικότητα λοιπόν. Κι
έτσι εδραιώνεται η πρόκληση. Με την ανοχή των πολλών. Προτιμότερο
αργός και σιωπηλός θάνατος από την αντίδραση του ζωντανού και
ευαίσθητου οργανισμού που περιέχουμε.

Το φάντασμα του κτήνους παρουσιάζεται ιδιαιτέρως έντονα στους νέους.
Εκεί επιδρά και το marketing. Η επιρροή από τα Μ.Μ.Ε. ενός τρόπου ζωής
που ευνοεί το εμπόριο. Κι όπως η εμπορία ναρκωτικών ευνοεί τη διάδοσή
τους στους νέους, έτσι και η μουσική, οι ιδέες, ο χορός και όσα
σχετίζονται με τον τρόπο ζωής τους έχουν δημιουργήσει βιομηχανία και
τεράστια κι αφάνταστα οικονομικά ενδιαφέρονται.

Και μη βρίσκοντας αντίσταση από μια στέρεη παιδεία όλα αυτά
δημιουργούν ένα κατάλληλο έδαφος για να ανθίσει ο εγωκεντρισμός η
εγωπάθεια, η κενότητα και φυσικά κάθε κτηνώδες ένστιχτο στο εσωτερικό
τους. Προσέξτε το χορό τους με τις ομοιόμορφες στρατιωτικές κινήσεις,
μακρά από κάθε διάθεση επαφής και επικοινωνίας. Το τραγούδι τους με
τις συνθηματικές επαναλαμβανόμενες λέξεις, η απουσία του βιβλίου και
της σκέψης από τη συμπεριφορά τους και ο στόχος για μια άνετη
σταδιοδρομία κέρδους και εύκολης επιτυχίας.

Βιώνουμε μέρα με τη μέρα περισσότερο το τμήμα του εαυτού μας - που ή
φοβάται ή δεν σκέφτεται, επιδιώκοντας όσο γίνεται περισσότερα οφέλη.
Ώσπου να βρεθεί ο κατάλληλος <<αρχηγός>> που θα ηγηθεί αυτό το
κατάπτυστο περιεχόμενό μας. Και τότε θα 'ναι αργά για ν' αντιδράσουμε.
Ο νεοναζισμός είμαστε εσείς κι εμείς - όπως στη γνωστή παράσταση του
Πιραντέλο. Είμαστε εσείς, εμείς και τα παιδιά μας. Δεχόμαστε να 'μαστε
απάνθρωποι μπρος στους φορείς του AIDS, από άγνοια αλλά και τόσο
<<ανθρώπινοι>> και συγκαταβατικοί μπροστά στα ανθρωποειδή ερπετά του
φασισμού, πάλι από άγνοια, αλλά κι από φόβο κι από συνήθεια.

Και το Κακό ελλοχεύει χωρίς προφύλαξη, χωρίς ντροπή. Ο νεοναζισμός δεν
είναι θεωρία, σκέψη και αναρχία. Είναι μια παράσταση. Εσείς κι εμείς.
Και πρωταγωνιστεί ο Θάνατος.


Μάνος Χατζιδάκις, Φεβρουάριος 1993
(Πρώτη δημοσίευση του κειμένου, στο πρόγραμμα αντιναζιστικής συναυλίας
που είχε δώσει η Ορχήστρα των Χρωμάτων)

Πηγή: http://gazikapllani.blogspot.com/2012/05/blog-post_2920.html

Το Ολοκαύτωμα μέσα από μια οικογενειακή φωτογραφία

Του Ηλία Κοέν

Η οικογένεια Γιόμ-Τοβ στα Ιωάννινα (1930)

"Η ιστορία του Ολοκαυτώματος δεν αφορά μόνο στους Εβραίους, αλλά και σε ολόκληρη την ανθρωπότητα, για ένα λόγο παραπάνω που το κάνει μοναδικό και του δίνει και μια θλιβερή «πρωτιά»: ήταν η πρώτη και μοναδική φορά μέχρι σήμερα στην Ιστορία μας, όπου η εξόντωση ενός λαού, του Εβραϊκού λαού, έγινε τόσο οργανωμένα κι επικεντρωμένα, δημιουργήθηκε δηλαδή μια ολόκληρη βιομηχανία με διαμετακομιστικές μεθόδους, εργοστάσια εξόντωσης κι ελεγχόμενα αποτελέσματα που αποσκοπούσαν όλα μαζί στην εξολόθρευση ενός λαού. Γι’ αυτό και οφείλουμε στους εαυτούς μας να επαναλαμβάνουμε την ιστορία του Ολοκαυτώματος, για να μη ξεχνάμε όλους τους δικούς μας ανθρώπους, που τυραννίστηκαν και βασανίστηκαν μέχρι θανάτου, να μη ξεχνάμε το πώς «εν μία νυκτί», μια ευνομούμενη δημοκρατία της Δυτικής Ευρώπης μετατράπηκε σε σφαγέα και στυγνό δολοφόνο του δικού μας λαού, αλλά και ολόκληρης της υπόλοιπης Ευρώπης αλλά και το τραγικότερο όλων ίσως: ότι όλα αυτά συνέβησαν στη Σύγχρονη Ιστορία μας, δηλαδή μόλις λίγες δεκαετίες πριν από σήμερα που μιλάμε εδώ. Πράγμα που καταδεικνύει ότι οι δημοκρατίες και ο πολιτισμός που έχει κατακτήσει ο άνθρωπος μέχρι σήμερα, απέχουν ακόμη πολύ από την ωριμότητα, δυστυχώς...
        Καθώς οι νεότερες γενιές μας προχωρούν στα πράγματα, είναι σήμερα πιο επίκαιρο από ποτέ να απαντηθούν κάποια πολύ σημαντικά ερωτήματα:
1. Τι είναι το Ολοκαύτωμα για τον Εβραϊσμό και για τους νέους Εβραίους σήμερα;
2. Και πως θα διαχειριστούμε το Ολοκαύτωμα σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο;

        Το Ολοκαύτωμα αποτελεί την πιο σύγχρονη και ενορχηστρωμένη επίθεση κατά του απανταχού Εβραϊσμού και συμπυκνώνει σε ένα μόνο γεγονός και μία μικρή χρονική περίοδο, ολόκληρη σχεδόν την ιστορία του λαού μας: ήμασταν πάντα κυνηγημένοι και δυστυχώς εξακολουθούμε να είμαστε κυνηγημένοι ακόμη και μέχρι σήμερα. Ιδιαίτερα μάλιστα στην Ελλάδα μας, δεν υπάρχει καμία εβραϊκή οικογένεια που να μη μετράει θύματα και βασανιστήρια από τα στρατόπεδα του Ναζισμού. Ενδεικτικό παράδειγμα αποτελεί και η δική μου οικογένεια. Από την πλευρά του πατέρα μου, υπάρχει μια οικογενειακή φωτογραφία-κειμήλιο, από την πλευρά της γιαγιάς μου Άννας, τραβηγμένη λίγο πριν τον Πόλεμο: 14 μέλη της οικογένειας – πλην της γιαγιάς μου – ποζάρουν εκεί περήφανα στον φακό και στην εποχή, χωρίς να φαντάζονται τίποτα από αυτά που θα μπορούσαν να τους περιμένουν. Λίγα χρόνια αργότερα, με τη λήξη του πολέμου, κανένας άνθρωπος από αυτή τη φωτογραφία δεν ήταν παρών στη ζωή! – Ναι, πολύ καλά ακούσατε: κανένας! Και κάθε μία φορά που παίρνω στα χέρια μου αυτή τη φωτογραφία ανατριχιάζω κι εξοργίζομαι από το πόσο βίαια και άδικα κόπηκε το νήμα της ζωής από αυτούς τους ανθρώπους που βλέπω μπροστά μου ζωντανούς, με τις αξίες τους και τα όνειρά τους να μου μιλάνε ακόμη! – Στενούς συγγενείς μου που δε γνώρισα ποτέ! Από την πλευρά της μητέρας μου, δεν υπάρχει αντίστοιχη φωτογραφία. Υπάρχει όμως μια αλήθεια: ολόκληρη η οικογένεια της γιαγιάς μου Λίζας συνελήφθη από τα Ιωάννινα και οδηγήθηκε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Οι γονείς της γιαγιάς μου δολοφονήθηκαν πριν καλά-καλά επιβιβαστούν στο τρένο. Τα παιδιά της οικογένειας όμως, 3 αγόρια και 3 κορίτσια, μπήκαν στο τρένο. Τα τρία αγόρια δεν επέστρεψαν ποτέ. Για καλή δική μου τύχη όμως, οι τρεις αδελφές επέστρεψαν! Και με όλες τις δυσκολίες της εποχής, κατάφεραν να παντρευτούν και να σταθούν ξανά στα πόδια τους. Από τις τρεις αδελφές όμως, μόνο μία - η δική μου γιαγιά, η Λίζα που όλοι γνωρίσατε - κατάφερε να κάνει παιδιά. Οι άλλες δύο αδελφές, δεν μπόρεσαν να δημιουργήσουν οικογένειες, εξαιτίας των κακουχιών που είχαν περάσει. Και σας ρωτάω το εξής: πόσο τυχερός θα πρέπει να αισθάνομαι σήμερα εγώ, που βρίσκομαι εδώ μετά από όλα αυτά;
        Και που θέλω να καταλήξω με αυτή την οικογενειακή ιστορία που σίγουρα μοιάζει με πολλές άλλες ιστορίες Εβραίων της Ελλάδας και όχι μόνο; Ότι όλοι οι Εβραίοι διατηρούμε ένα πάρα πολύ στενό δεσμό με το Ολοκαύτωμα και με ότι συνέβη σε σχέση με αυτό. Και ο δεσμός αυτός είναι δεσμός αίματος, γιατί το αίμα που κύλησε στα στρατόπεδα και στα κρεματόρια, ήταν το αίμα των οικογενειών μας, δηλαδή αίμα ολότελα δικό μας! Γι' αυτό το λόγο, μέσα στις καρδιές μας, και ασφαλώς μέσα στην καρδιά της νέας γενιάς, το Ολοκαύτωμα δεν μπορεί να έχει αξία μικρότερη από την αξία όλων των ανθρώπων που χάθηκαν, αλλά και όλων αυτών που δεν χάθηκαν και που πάλεψαν σκληρά για να βγούνε νικητές, ώστε να στέκουμε εμείς σήμερα εδώ, τρόπαια ζωντανά και χειροπιαστά αυτής της μεγάλης νίκης τους! Ανάμεσα στους νικητές, μαζί με τη γιαγιά μου Λίζα και τους παππούδες και τις γιαγιάδες πάμπολλων άλλων, δε μπορώ να μη μνημονεύσω και τον πολύ αγαπητό μας κύριο Ντίνο Μάτσα, που είναι ύψιστη χαρά μας και τιμή μας να τον έχουμε πάντα κοντά μας, στην Ισραηλιτική Κοινότητα του Βόλου, Αμέν!
        Με όλα τα παραπάνω νομίζω ότι γίνεται παραπάνω από σαφής η αξία του Ολοκαυτώματος για όλους μας και ιδιαίτερα για τη νέα γενιά που εκπροσωπώ. Και περνάμε έτσι στο αμέσως επόμενο ζήτημα που προκύπτει: αυτό της διαχείρισης του Ολοκαυτώματος σε επίπεδο προσωπικό και συλλογικό.
       Όποιος κατανοεί την έννοια του Ολοκαυτώματος, καταλαβαίνει ότι Ολοκαύτωμα και Εβραϊσμός είναι δύο έννοιες που βαδίζουν μαζί εάν δεν είναι και ταυτόσημες: σε ολόκληρη την ιστορική του διαδρομή ο Εβραϊσμός κυνηγιέται ανηλεώς από Ολοκαυτώματα κι αυτό συμβαίνει σε τέτοιο βαθμό που να φτάνουν να τον χαρακτηρίζουν κι όλας. Και έτσι ακριβώς σκιαγραφείται και το προφίλ του Εβραίου: ποσότητα πάντα αμελητέα σε αριθμό, πλην όμως εξαιρετικά υπολογίσιμη, εξαιτίας του σκληρού και έντιμου αγώνα του, που τον οδηγεί πάντα σε κατακτήσεις. Κι αυτό βάζει κάθε τόσο κι από κάποιο δυνάστη στον πειρασμό να εκτοπίσει με τη βία τον Εβραίο και τον Εβραϊσμό, προκειμένου να καρπωθεί αυτομάτως τις “δάφνες” των κατακτήσεών του. Οι λέξεις-κλειδιά εδώ: λίγοι, υπολογίσιμοι, έντιμοι και αγωνιστές – αιώνια χαρακτηριστικά των Εβραίων. Παρόλα αυτά, ακόμη και σήμερα, παραπάνω από έξι δεκαετίες από το τέλος του Ολοκαυτώματος, του τελευταίου Ολοκαυτώματος για την ακρίβεια, η ιδιότητα του Εβραίου εξακολουθεί να είναι μια υπόθεση καθόλου εύκολη, ιδιαίτερα για όλους εμάς, τους Εβραίους της διασποράς. Αυτή η δυσκολία όμως είναι και που έκανε πάντα τον Εβραίο να ξεχωρίζει. Η γνώση ότι πρέπει να καταβάλλει προσπάθεια πολλαπλάσια για να φτάσει μέχρι το αυτονόητο, του έδινε πάντα τη δύναμη να ξεπερνάει τη μετριότητα και να βγαίνει μπροστά. Όλα αυτά συνεπάγονται ότι η διαχείριση του Ολοκαυτώματος είναι βαριά και δύσκολα μπορεί να εννοηθεί ή να συνεχιστεί έξω από τον Εβραϊσμό. Γιατί ο Εβραϊσμός δεν είναι μόνο καταγωγή, έστω κι αν απαιτείται μόνο αυτό. Ο Εβραίος και ο Εβραϊσμός είναι μια στάση ζωής που είναι πάντα ταυτισμένη με τη συνειδητή επιλογή του δύσκολου δρόμου!"

Απόσπασμα από την ομιλία στην Ιερά Συναγωγή Βόλου που εκφωνήθηκε στις 18.04.2012 

σ. blogger: Ευχαριστώ τον Ηλία Κοέν για την αποστολή του κειμένου καθώς και για την άδεια ανάρτησης της ομιλίας του στο blog.