Η ΑΝΑΠΑΛΑΙΩΣΗ ΤΟΥ ΑΝΤΙΣΗΜΙΤΙΣΜΟΥ

ΠΡΟΣΕΧΩΣ 

 

 

Ένα σχόλιο στην καθημερινότητα

Memory of Greek Jews in Holon Israel

Last Friday (17:12:10) Inaugurated In Holon (near Tel Aviv) the revised monument which was established in memory of Greek Jews who perished in the Holocaust.

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ "ΣΚΙΕΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ"

Ρατσιστικό παραλήρημα από δικαστίνα-μπλόγκερ

Γνωστή εφέτης ανεβάζει στο Ιντερνετ υβριστικά σχόλια ακόμη και για τη Δικαιοσύνη με το ψευδώνυμο Mariana On Ice

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΨΑΡΡΑ

«Κωλοεβραίοι! Μακάρι να τους εξόντωνε τελείως ο Χίτλερ!» Η φράση αυτή δεν εκστομίστηκε από κανέναν Χρυσαυγίτη της σειράς. Την υπογράφει η μπλόγκερ Mariana On Ice, κατά κόσμον Μαριάνθη Παγουτέλη, λειτουργός της Θέμιδας από την έδρα του Εφετείου Αθηνών.

Παρόμοιου επιπέδου διατυπώσεις θα βρει κανείς συγκεντρωμένες στο δικό της μπλογκ («Ζητείται ελπίδα...», marianaoni ce.blogspot.com), στο οποίο από το 2007 που άνοιξε γράφουν και άλλοι δικαστικοί, γνωστοί της κυρίας Παγουτέλη, που κι αυτοί διατηρούν προσωπικά μπλογκ.

Η εφέτης δεν κρύβει την ταυτότητά της. Οχι μόνο δημοσιεύει τη φωτογραφία της (κάπως σκοτεινή αλλά αναγνωρίσιμη) στην πρώτη σελίδα του μπλογκ, αλλά περιγράφει υποθέσεις της με εξονυχιστικές λεπτομέρειες, σε βαθμό που είναι κι αυτές απόλυτα αναγνωρίσιμες.

Τη σχέση της κυρίας Παγουτέλη με το μπλογκ αυτό κατήγγειλε την Πέμπτη με αναφορά της στον εισαγγελέα εφετών Πειραιά η δικηγόρος Ζωή Κωνσταντοπούλου που βρίσκεται σε δικαστική αντιδικία με την εφέτη και ανακάλυψε ότι στοιχεία αυτής της υπόθεσης περιγράφονται αναλυτικά στο μπλογκ, κατά τρόπο μάλιστα που δεν συνάδει καθόλου με τη θέση μιας δικαστού. Στο υπόμνημα που βρίσκεται πλέον στα χέρια του εισαγγελέα εφετών Πειραιά αναφέρονται, μεταξύ άλλων, τα εξής: «Οπως προ ελάχιστων ημερών ανακάλυψα, η κ. Μαριάνθη (Μαριάνα) Παγουτέλη, αν και εφέτης Αθηνών, διατηρεί blog (ιστότοπο) υπό το ψευδώνυμο marianaonice (δηλ. "Μαριάνα στον Πάγο"). Από τον ιστότοπο αυτόν δημοσιεύει συκοφαντικότατα κείμενα εναντίον εμού και του πατέρα μου κ. Νίκου Κωνσταντόπουλου, ο οποίος δεν είναι καν διάδικος στην υπόθεση αυτή και αναφέρεται στην εξέλιξη της αντιδικίας, καταφερόμενη κατά δικαστών και εισαγγελέων που χειρίσθηκαν την υπόθεση, αναφέροντας λεπτομέρειες του Πειθαρχικού της στον Αρειο Πάγο, βρίζοντας, συκοφαντώντας και λοιδορώντας ενώπιον του αναγνωστικού κοινού εμένα, τον πατέρα μου, δικαστές, εισαγγελείς, δικηγόρους κ.λπ., και επαναλαμβάνοντας τόσο τις συκοφαντίες για τις οποίες παραπέμπεται όσο και τις συκοφαντίες για τις οποίες το Συμβούλιο έκρινε ότι δεν είχε δόλο. Φτάνει να μιλάει για "μασονία"(!), για "ξέπλυμα χρήματος", για δικαστικούς και εισαγγελικούς λειτουργούς που "ξεβρακώνονται", για το ότι στο πειθαρχικό "της την είχαν στημένη" κ.λπ.».

Η αναφορά της κ. Κωνσταντοπούλου εντοπίζει και άλλους δικαστικούς που μετέχουν στις συζητήσεις του μπλογκ «στους οποίους η ανωτέρω εφέτης απαντά με οχετούς για τη δικαιοσύνη, για εμένα και για τον πατέρα μου, και τους οποίους προσκαλεί να της συμπαραστέκονται, αυτοί δε εκφράζουν τη συμπαράστασή τους!».

Το όνομα της κυρίας Παγουτέλη ήρθε στη δημοσιότητα πριν από τρία χρόνια, κατά τη γνωστή δίκη του Κωνσταντίνου Πλεύρη για το βιβλίο του «Εβραίοι, όλη η αλήθεια». Η Μαριάνθη Παγουτέλη μειοψήφησε στο δικαστήριο του πρώτου βαθμού υπέρ της αθώωσης του Πλεύρη. Οπως είναι γνωστό, σε δεύτερο βαθμό ο Πλεύρης αθωώθηκε, ενώ και η αναίρεση υπέρ του νόμου που ασκήθηκε μετά από μήνες από την εισαγγελία του Αρείου Πάγου τελικά απορρίφτηκε. Εντύπωση προκάλεσε το ασυνήθιστα εκτενές σκεπτικό που συνέταξε η κυρία Παγουτέλη για να τεκμηριώσει την αθωωτική της πρόταση. Στις 32 πυκνογραμμένες σελίδες του υιοθετούνται όλες οι αντισημιτικές απόψεις του Πλεύρη. Κατά σύμπτωση, αύριο Δευτέρα κάθονται στο εδώλιο του Εφετείου Αθηνών τρεις από τους μάρτυρες κατηγορίας εκείνης της δίκης, η Αννα Στάη, η Ειρήνη Κούτελου και ο Χαράλαμπος Κατσιάπης. Ως μέλη της Αντιναζιστικής Πρωτοβουλίας είχαν σχολιάσει τις δικαστικές αποφάσεις και είχαν κρίνει ως αντισημιτικές τις θέσεις που είχαν προβάλει ορισμένοι δικαστικοί. Μετά την αθώωσή του ο Πλεύρης υπέβαλε εναντίον τους μηνυτήρια αναφορά και τελικά παραπέμφθηκαν για «διασπορά ψευδών ειδήσεων» με μοναδικό μάρτυρα κατηγορίας (ποιον άλλον;) τον ίδιο τον Πλεύρη.

Φυσικά, μετά την αποκάλυψη του μπλογκ η υπόθεση παίρνει μια εντελώς διαφορετική τροπή. Ας σημειωθεί ότι το άνοιγμα του μπλογκ συμπίπτει χρονικά με την έναρξη της δίκης του Πλεύρη, τον Δεκέμβριο του 2007. Από τότε παρακολουθείται από την On Ice στενά η υπόθεση με συνεχείς αναφορές στον Χίτλερ που μπορεί «να είχε δίκιο».

Ενας από τους σταθερούς επισκέπτες του μπλογκ αναφέρεται στο «λάθος του Χίτλερ που άφησε εβραϊκό σπόρο πίσω... Αν νομίζεις πως είμαι ρατσιστής θα σου πω ναι είμαι γιατί σε κάτι τέτοιες περιπτώσεις δεν μπορώ να το κρύψω». Η απάντηση της Mariana On Ice είναι αποκαλυπτική: «Και εγώ εκεί έχω φθάσει και έτσι σκέφτομαι για τους Εβραίους! Και μετά τους φταίει ο Πλεύρης!»

Στις αρχές του 2009 η Mariana On Ice τα βάζει με την εβραϊκή θρησκεία: «Η θρησκεία των Εβραίων που βασίζεται στην Αγία Γραφή και στα Ιερά Βιβλία των Ταλμούδ, είναι πολύ μισαλλόδοξη και αντιανθρωπιστική! Επιτρέπουν τους φόνους των αλλόθρησκων ως επιβεβλημένους μάλιστα από τη θρησκεία τους!». Για να τεκμηριώσει αυτές τις απόψεις της η On Ice παραθέτει αυτούσια την αντισημιτική προπαγάνδα του Πλεύρη, χωρίς βέβαια να αναφέρει την πηγή.

Τις ημέρες που εκδικαζόταν η έφεση του Πλεύρη, στο μπλογκ εμφανίζονται πάλι λεπτομερείς πληροφορίες για τη δίκη από έναν ανώνυμο οπαδό του Πλεύρη. Η εφέτης τον ευχαριστεί «πολύ για την ενημέρωση» και προσθέτει: «Αραγε θα τελειώσει την Παρασκευή η δίκη αυτή; Και πολύ θα ήθελα να μάθω αν τελικά δικαιώθηκε η άποψη της μειοψηφούσας δικαστή! (δηλ. της ίδιας). Αλλιώς μαύρο φίδι που την... έφαγε! Χαχαχα!!!»

Ο ανώνυμος στέλνει καθημερινές «ανταποκρίσεις» από τη δίκη υιοθετώντας όλη τη ναζιστική επιχειρηματολογία του Πλεύρη, ενώ παραπέμπει για επιμόρφωση και στη χιτλερική ταινία «Ο Αιώνιος Εβραίος» (Der Ewige Jude). Η Mariana On Ice απαντά: «Σ' ευχαριστώ πολύ φίλε που με κρατάς ενήμερη! Το εκτιμώ ιδιαίτερα αυτό γιατί μ' ενδιαφέρει η δίκη αυτή, που για δικούς μου λόγους δεν μπορώ να την παρακολουθήσω από κοντά! Ούτε μπορώ να πλησιάσω κάποιους από τους παράγοντες αυτής της δίκης για να ρωτήσω σχετικά. Θα είμαι υπόχρεη λοιπόν αν συνεχίσεις να με κρατάς ενήμερη! Σ' ευχαριστώ και πάλι!»

Χαρακτηριστικές είναι και οι απόψεις της Mariana On Ice για τη Δικαιοσύνη:

- «Μοχλός εξουσίας των φαύλων και των διεφθαρμένων».

- «Το μπουρδέλλο ωχριά μπροστά στην Ευελπίδων».

- «Η αηδία είναι πλέον μόνιμη αίσθηση για όσους παροικούν στην Ιερουσαλήμ της Ελληνικής Δικαιοσύνης».

Πηγή: Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Κυριακή 5 Δεκεμβρίου 2010

Το άγνωστο ολοκαύτωμα της Βέροιας

Ο διωγμός των Εβραίων στην Κατοχή

Του ΔΗΜΗΤΡΗ Ν. ΜΑΝΙΑΤΗ

Με τον διωγμό των Εβραίων της Βέροιας την περίοδο της Κατοχής, η μακεδονική πόλη δεν έχασε μόνο ένα κομμάτι του πληθυσμού της, αλλά κι ένα κομμάτι απ΄ την ψυχή της. 
Υπήρχε κάποτε μια εβραϊκή συνοικία στη Βέροια που την έλεγαν Μπαρμπούτα. Ηταν ένα τυπικό δείγμα μαχαλά της νότιας Βαλκανικής, ο οποίος είχε την οικιστική μορφολογία του γκέτο, δίχως όμως να αποτελεί γκέτο.

Η συνοικία παύει μετά το 1912 να είναι μια περίκλειστη γειτονιά και οι πόρτες εισόδου κι εξόδου δεν κλείνουν πια. Τις επόμενες δεκαετίες, η καχυποψία μεταξύ των διαφόρων εθνοτικών ομάδων της πόλης- και κυρίως μεταξύ των χριστιανών και των Εβραίων- αμβλύνεται.

Η εβραϊκή συνοικία είναι πια μια ανοιχτή γειτονιά και πολλές εβραϊκές οικογένειες έχουν ήδη μετακομίσει και ζουν σε άλλες περιοχές της πόλης. Ωστόσο, η συνοικία δεν χάνει τον χαρακτήρα τού κατ΄ εξοχήν πυρήνα της κοινότητας, όπου άλλωστε ζει η πλειονότητα κι όπου ο εβραϊκός πληθυσμός της πόλης μοιράζεται γιορτές, γεννήσεις, θανάτους, χαρές και λύπες.

Και μετά έρχεται ο εφιάλτης του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και οι θηριωδίες των ναζί. Οι Εβραίοι της Βέροιας θα υποστούν τρομερές διώξειςοι οποίες είχαν ως τραγικό απολογισμό τον θάνατο εκατοντάδων στα κρεματόρια του Αουσβιτς/Μπιρκενάου- αν και η τραγική ιστορία θα μείνει στις υποσημειώσεις της επίσημης δημόσιας Ιστορίας. Και εκεί θα παρέμενε, αν δεν αναλάμβανε δράση ο Βεροιώτης- και όχι Εβραίος- Γιώργος Λιόλιος, διαπρεπής νομικός και ερευνητής της ιστορίας του εβραϊσμού της Ελλάδας. «Ταμείο» της πολυετούς έρευνάς του είναι το βιβλίο «Σκιές της πόλης- Αναπαράσταση του διωγμού των Εβραίων της Βέροιας» (Εκδ. Ευρασία) που παρουσιάστηκε πρόσφατα .

Η Συναγωγή της Μπαρμπούτας
«Θα πρέπει πρώτα απ΄ όλα να παραδεχτούμε ότι το κλασικό εθνικό μας αφήγημα, η Ιστορία, γράφτηκε με μισόλογα. Μόλις τώρα γεννιέται ένα ιστοριογραφικό κίνημα που επιχειρεί να επανεγγράψει στη συλλογική μνήμη και να εντάξει στη δημόσια Ιστορία τη διαδρομή του εβραϊσμού της Ελλάδας ως αναπόσπαστο κομμάτι της κι όχι ως μια ιστορία που αφορά μόνο τους Εβραίους. Η ιστορία ενός εθνοτικά ή θρησκευτικά άλλου είναι πάντοτε μια ιστορία ενός τόπου, όπου διάφορες πληθυσμιακές ομάδες με διαφορετικά θρησκευτικά ή εθνοτικά χαρακτηριστικά συναντώνται κι αλληλεπιδρούν. Η εβραϊκή συνιστώσα της Βέροιας ήταν ένα κατακάθι της μνήμης. Ηθελα ως ντόπιος, λοιπόν, να ξαναδιαβάσω την ιστορία της πόλης, όχι με ψιθύρους και μισόλογα αλλά θαρρετά. Για να συμβεί όμως αυτό, έπρεπε να ανασύρω από τα αζήτητα το εβραϊκό κομμάτι της, για να αποκτήσει τη θέση που του πρέπει στη δημόσια Ιστορία της Βέροιας», περιγράφει στα «ΝΕΑ» ο Γιώργος Λιόλιος.

Σε μια έρευνα που διήρκεσε από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 και με δεδομένες τις δυσκολίες, καθώς το αρχείο της εβραϊκής κοινότητας της Βέροιας έχει χαθεί, μέσα από τις ελάχιστες αρχειακές διαθεσιμότητες που ήταν προσιτές (Αρχεία Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου, Ι.Κ. Θεσσαλονίκης, Ιδρυμα Υad Vashem, Αρχεία Αuschwitz, Γενικά Αρχεία του Κράτους, Υποθηκοφυλακείο και Πρωτοδικείο Βέροιας κ.ά.) ο συγγραφέας κατόρθωσε να ανασυνθέσει ψηφίδα-ψηφίδα έναν χαμένο κόσμο. Κατόρθωσε πάνω απ΄ όλα να δει την Ιστορία κατάματα.

Η τύχη της κοινότητας. «Η Βέροια και η εβραϊκή της κοινότητα χρησιμοποιούνται στο βιβλίο ως μια ιστορική περίπτωση, ένα παράδειγμα για να αναδειχθούν οι συμπτώσεις, οι ομοιότητες ή οι διαφοροποιήσεις πρακτικών, νοοτροπιών και διαδρομών που οδήγησαν στον αφανισμό χιλιάδων ελλήνων Εβραίων. Κι ασφαλώς σε αυτή τη διήγηση εξιστορείται έμμεσα η τύχη της κοινότητας της Σαλονίκης, από την οποία η κοινότητα της Βέροιας παραδοσιακά εξαρτάται και με την οποία καλλιεργεί αμφίδρομες σχέσεις. Μην ξεχνάμε ότι τόσο ο αρχιραβίνος της Θεσσαλονίκης όσο και η διοίκηση της κοινότητας της Θεσσαλονίκης επηρέαζαν τον εβραϊκό κόσμο της Βέροιας, εξαιτίας αυτής της αλληλεξάρτησης, και αυτή η επιρροή που ασκούσαν επηρέασε αποφασιστικά, τις κρίσιμες ημέρες του διωγμού, τη στάση της πλειονότητας του εβραϊκού πληθυσμού της Βέροιας, όπως και του σαλονικιώτικου εβραϊσμού», παρατηρεί ο συγγραφέας, ενώ ένα απ΄ τα δυνατά χαρτιά του βιβλίου είναι οι πρωτογενείς μαρτυρίες του διωγμού. «Οι λειτουργίες στη Συναγωγή ήταν μια τραγωδία. Κοιτούσαμε τις άδειες θέσεις, στις οποίες περιμέναμε μάταια να καθίσουν, επιστρέφοντας, ο Σιμών, ο Αλμπέρτο, ο Γεχούντα ή ο Μωύς. Απέμειναν άδειες για πάντα! Από αυτούς που σώθηκαν μερικοί εγκαταστάθηκαν στο Ισραήλ και σε πόλεις που θα μπορούσαν να είναι κοντά σε συγγενείς, ενώ άλλοι μετανάστευσαν σε άλλες χώρες. Ετσι έσβησε, έπειτα από 2.000 χρόνια, η εβραϊκή κοινότητα της Βέροιας», θυμάται ο Ιωσήφ (Πέπο) Στρούμσα και ψηλαφείται κάτι απ΄ το τέλος του διωγμού και τις προσδοκίες της εναπομείνασας κοινότητας.

«Μην ξεχνάμε ότι όλος αυτός ο κόσμος επί δεκαετίες σιωπούσε, είτε γιατί δίσταζε μήπως δεν γίνει πιστευτός είτε γιατί δεν ήθελε να θυμάται είτε γιατί ντρεπόταν», σημειώνει ο κ. Λιόλιος, που διαμένει μόνιμα στη Βέροια και ξεδιπλώνει στα «ΝΕΑ» το παρόν της «μυστικής κοινότητας» της Μπαρμπούτας: «Μετά τον πρόσφατο θάνατο του Δαβίδ Κοέν, απέμειναν στη Βέροια δύο οικογένειες Εβραίων, μόλις 4 άτομα, να διασώζουν συνειρμικά τη μνήμη της υπερδισχιλιετούς εβραϊκής παρουσίας στην πόλη. Υπάρχουν όμως ορισμένοι επιζήσαντες των διωγμών, όσοι απέμειναν ζώντες, που έρχονται και ξανάρχονται στη Βέροια από το Ισραήλ και τις ΗΠΑ, αλλά και δεύτερης ή τρίτης γενιάς απόγονοι αυτών και άλλων που δεν είναι πια στη ζωή, και προσπαθούν- ο καθένας μέσα από την προσωπική του διαδρομήνα ενώσουν τα χαμένα νήματα της σχέσης τους με την πόλη».



Τι άλλαξε μετά τον διωγμό

«Oπως παντού στην Ελλάδα, όπου προπολεμικά υπήρχε μια διακριτή εβραϊκή παρουσία, αυτή αγνοήθηκε και καταχωνιάστηκε πολύ γρήγορα. Δεν είναι τυχαίο ότι στον μεταπολεμικό Τύπο και στα πρώτα φύλλα εφημερίδων που κυκλοφόρησαν στη Βέροια αμέσως μετά την απελευθέρωση από τους Γερμανούς δεν γίνεται οποιαδήποτε μνεία στην καταστροφή των Εβραίων της πόλης.

Η απώλεια της εβραϊκής συνιστώσας που συνδιαμόρφωσε την ιστορική και κοινωνική ταυτότητα της πόλης απωθήθηκε ως γεγονός και μνήμη και ξεχάστηκε κάποτε, ωσάν αυτή η πόλη, όπως και τόσες άλλες στον ελλαδικό χώρο, να ήθελε να ξεχάσει, να μη θυμάται. Τι όμως; Τις ενοχές της για τον αφανισμό; Ή μήπως βρήκε την ευκαιρία να αυτοεπαίρεται για μια πλαστή ελληνοκεντρική ιστορία της, όπου τα ξενικά στοιχεία δεν έπρεπε να έχουν θέση;», αναφέρει ο κ. Λιόλιος.



ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ

11/4/1941
Είσοδος Γερμανών στη Βέροια. Ο εβραϊκός πληθυσμός της Βέροιας ανέρχεται από τους 600-650 το 1941 στους 800-850 περίπου το 1942.

22/2/1943
Αρχή εφαρμογής των αντισημιτικών νόμων της Νυρεμβέργης στη Βέροια.

Μάρτιος 1943
Η σύσκεψη μεταξύ αντιπροσώπων του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και μελών της διοίκησης της εβραϊκής κοινότητας για τη διαφυγή όλου του εβραϊκού πληθυσμού ναυαγεί- πολλές εβραϊκές οικογένειες της πόλης (συνολικά 148 άτομα) μεθοδεύουν τη διαφυγή τους και κατευθύνονται στα γύρω βουνά- ο διευθυντής της Χωροφυλακής Βέροιας Σταυρίδης χορηγεί κρυφά πλαστές ταυτότητες σε αρκετούς Εβραίους, ενώ κληρικοί της Μητρόπολης Βέροιας κρύβουν επιμελώς εβραϊκά λατρευτικά αντικείμενα και σκεύη.

28/4/1943
Σύλληψη και περιορισμός των Εβραίων της Βέροιας στη συναγωγή και στη συνοικία.

1/5/1943
Μεταφορά 600-660 Εβραίων από τη Βέροια στο στρατόπεδο Χιρς της Θεσσαλονίκης.

Τέλη Οκτωβρίου 1944
Επιστρέφουν στη Βέροια 135 Εβραίοι από τους 148 που είχαν αρχικά διαφύγει.

Οι υπόλοιποι δεκατρείς εκτελέστηκαν από τους ναζί σε διαφορετικές χρονικές στιγμές την περίοδο Απριλίου 1943- Σεπτεμβρίου 1944.

Αύγουστος 1946
Οι επιζώντες της Βέροιας, που προορίζονταν για την Παλαιστίνη, επιβιβάζονται με εκατοντάδες άλλους Ελληνοεβραίους στο πλοίο «Ηenrietta Szold» και μετά τη σύλληψή τους από τους Βρετανούς και τον περιορισμό τους στο στρατόπεδο Καραόλου της Κύπρου για τέσσερις μήνες, κατορθώνουν να φτάσουν στη Χάιφα της Παλαιστίνης τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους. 

www.tanea.gr

ΣΥΝΕΔΡΙΑ-ΗΜΕΡΙΔΕΣ

ΣΚΙΕΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ

ΒΙΒΛΙΟΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Επειδή ο Αύγουστος είναι ένας βιβλιοφιλικός μήνας, επέλεξα και σας προτείνω από την βιβλιοπαραγωγή 2009-2010 ορισμένους τίτλους με κοινή θεματική προσέγγιση.

Καλή ανάγνωση και καλή επιστροφή τον Σεπτέμβριο (εκτός απροόπτου)! 

Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΟΝ ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ανάρτηση του Γιώργου Δούδου στο προσωπικό του blog

Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΟΝ ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Πριν λίγο καιρό διάβασα μια ενδιαφέρουσα σκέψη του Ραββίνου Zalman Schachter-Shalomi, πνευματικού οραματιστή της κίνησης Ανανέωσης του Ιουδαϊσμού: ‘Δεν πιστεύω ότι κάποιος έχει προνομιακό δικαίωμα αποκλειστικότητας επάνω στην αλήθεια…’. Όσο και αν ακούγεται αυτονόητη η άποψη του σεβαστού Ραββίνου, παρατηρώντας τους διχασμούς της ανθρώπινης φυλής εξαιτίας θρησκευτικών διαφορών και αναλογιζόμενοι το μέγεθος της απάνθρωπης βαρβαρότητας που προκαλούν και εκτρέφουν οι διαφορές με θρησκευτικό υπόβαθρο, θα συμφωνήσει πως το αυτονόητο δυστυχώς δεν είναι κατανοητό και αποδεκτό! Η άποψη του Ραββίνου δεν εισηγείται την αμφισβήτηση της αλήθειας, αλλά επισημαίνει το γεγονός πως η αλήθεια δεν χωρά ούτε στο νου ενός ανθρώπου, ούτε στα περιορισμένα όρια ακόμα και της πιο πολυπληθούς θρησκευτικής κοινότητας. Η αλήθεια της ζωής, η αλήθεια του κόσμου είναι πνεύμα και πνέει όπου θέλει, χωρίς να υπόκειται στους περιορισμούς του χώρου και του χρόνου… Είμαστε μάρτυρες αλλαγών που πριν τριάντα χρόνια φαίνονταν σενάρια επιστημονικής φαντασίας σε πολλούς τομείς. Όλες οι αλλαγές δεν είναι θετικές και προς όφελος των ανθρώπων. Λόγου χάρη, το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης (globalization) έχει σχεδιασθεί και επιχειρείται να επιβληθεί με κάθε μέσον και τρόπο σε κάθε γωνιά του πλανήτη από πολυεθνικά κέντρα του καπιταλισμού, με μόνο σκοπό την αύξηση των δεικτών κερδοφορίας των θυτών και την χωρίς αναστολές θυσία ολόκληρων λαών στο βωμό της αδηφάγου κατανάλωσης. Μια άλλη όμως αλλαγή που έχει επέλθει στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, είναι η ανεξέλεγκτη μεταβολή της σύνθεσης των εθνικών κοινωνιών. Μέχρι πριν λίγα χρόνια, τουλάχιστον στη χώρα μας, η «εθνική» ομοιογένεια ήταν γεγονός ή τουλάχιστον θεωρούνταν ως τέτοιο. Σήμερα αυτό που ονομάζουμε πολυπολιτισμικότητα είναι δεδομένο πλέον χωρίς αμφιβολία. Είναι δεδομένο ορατό σχεδόν σε κάθε πόλη, όπως και στην ελληνική ύπαιθρο. Ο γλωσσικός, φυλετικός, θρησκευτικός και πολιτισμικός εμπλουτισμός της άλλοτε ομοιογενούς ελληνικής κοινωνίας είναι μια αντικειμενική πραγματικότητα. Τα κρατικά σύνορα σχεδόν παντού έπαυσαν να είναι τόσο στεγανά όσο στο παρελθόν. Μπροστά στην ανάγκη επιβίωσης αμέτρητων ταλαίπωρων συνανθρώπων μας, που προκειμένου να αντικρύσουν την ελπίδα μιας καλύτερης ζωής δεν υποχωρούν μπροστά στο φόβο ακόμα και της απώλειας της μίζερης ζωής που κάνουν και τολμούν να διαλέξουν την προσφυγιά και την ανασφάλεια ενός αβέβαιου μέλλοντος.

Κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες ο αυτισμός του αυτοχθονισμού δεν είναι σε θέση να αμυνθεί προκειμένου να διατηρηθεί η εθνοτική ομοιογένεια της κοινωνίας της χώρας μας και το ελληνικό έθνος να παραμείνει «ανάδελφο». Η παγκοσμιοποίηση του καπιταλισμού έδειξε τα πραγματικά δόντια αυτού του συστήματος και προκάλεσε ρήξεις σε ένα σωρό παραδοσιακές κοινωνίες χωρών κυρίως του λεγόμενου τρίτου κόσμου, που μέχρι πριν λίγα χρόνια επιβίωναν μέσα στους πατρογονικούς θεσμούς αλληλεγγύης που λειτουργούσαν, ώσπου κατέρρευσαν!Για όλους εκείνους τους πολίτες αυτής της χώρας, που δε λησμόνησαν πως η ανθρωπιά είναι ταυτότητα σύμφυτη προς την υποστατική τους ποιότητα η λύση της εκδίωξης των «ξένων» από την Ελλάδα δεν είναι καλοδεχούμενη. Απεναντίας προκαλεί ποικίλες συνειδησιακές αντιδράσεις γιατί γίνεται κατανοητή η εθνικιστική ρατσιστική βαρβαρότητα που ενθαρρύνει όσους και όσες προβάλλουν μια νέα «εθνοκάθαρση» της ελληνικής επικράτειας ως λύση στο πρόβλημα των προσφύγων που κατέληξαν στη χώρα με μόνο εφόδιο την ελπίδα μιας καλύτερης θέσης κάτω από τον ήλιο…. Το ερώτημα που απαιτεί άμεση απάντηση είναι τούτο: Ποιες είναι οι δυνάμεις που θα μπορούσαν να άρουν τα αδιέξοδα της διαφοράς ανάμεσα σε ανθρώπους που συνθέτουν την πολυπολιτισμική πραγματικότητα στην δική μας κοινωνία, από το βόρειο άκρο του νομού Έβρου ως τις κρητικές ακτές του Λυβικού πελάγους κι από τα νησιά του Ιονίου ως το απομονωμένο Καστελόριζο;Ίσως το πιο ισχυρό στοιχείο της πολιτιστικής ταυτότητας ενός ανθρώπου ή μιας κοινότητας ανθρώπων είναι η θρησκεία. Ακόμα και εκείνοι που αμφισβητούν την θετική αξία της θρησκείας θα συμφωνήσουν νομίζω με την προηγούμενη άποψη. Η άρση των αδιεξόδων που προκαλούν οι διαφορές μεταξύ των ανθρώπων δεν μπορεί να συνηγορήσει υπέρ μιας αφομοιωτικής ισοπέδωσης των πολιτιστικών ιδιαιτεροτήτων, ούτε υπέρ της κατάλυσης των πολύμορφων θρησκευτικών πιστεύω με την ταυτόχρονη επιβολή μιας συγκριτιστικής υπέρ-θρησκείας. Κάτι τέτοιο ίσως θα εξυπηρετούσε τους στόχους της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης που σχεδιάζει έναν ενιαίο διφυή τύπο ανθρώπου: Τον παραγωγό-εξάρτημα της μηχανής και συγχρόνως βουλιμικό καταναλωτή…. Στην αρχή έγινε λόγος για τις τραγωδίες που γεννά ο θρησκευτικός φανατισμός και τους ματωμένους διχασμούς που προκαλούν μεταξύ των ανθρώπων οι κατά τα φαινόμενα χαώδεις έχθρες χάριν της μιας και μοναδικής αλήθειας που πιστεύουν ότι κατέχουν, σαν ζηλόφθονες ιδιοκτήτες, πιστοί με σκοτισμένο νου και μαραμένη καρδιά, κάθε θρησκείας δυστυχώς, με ελάχιστες εξαιρέσεις του κανόνα τούτου.Παρόλα αυτά οι θρησκείες είναι εκείνες που μπορούν να οικοδομήσουν γέφυρες επικοινωνίας και συμφιλίωσης ανάμεσα στους πιστούς τους και στους άλλους, της αντίπερα όχθης, εφόσον κατανοήσουν το λιτό και ουσιώδες. Ότι όλες οι θρησκείες και οι σχολές θρησκευτικής σκέψης είναι ευλογημένοι δρόμοι προς την μία και μόνη αλήθεια, που αλλάζει όψεις κατά καιρούς· άλλοτε κρύβεται και άλλοτε φανερώνεται, μα πάντοτε, από τους πλέον αρχαίους χρόνους, παραμένει πολυτίμητη ωσάν μαργαριτάρι, που περιμένει να το ανακαλύψει ο τολμηρός και συνάμα πυρωμένος από πόθο αναζητητής του. Για τον αμέσως προηγούμενο λόγο οι θρησκείες του κόσμου, από τις πιο αρχέγονες ως τις περισσότερο «εκλεπτυσμένες» διαθέτουν έναν άδηλο κορμό κοινών αρχών ηθικής με τους οποίους εμπνέουν και καθοδηγούν τη συμπεριφορά ανθρώπων και κοινοτήτων προς ό,τι εννοούμε ως θετικό, ως καλό. Υπάρχει ένας κοινός παρονομαστής θετικής ενέργειας που τροφοδοτεί αενάως τις θρησκείες του κόσμου και προέρχεται από το Πνεύμα της Ζωής, είτε το παραδέχονται οι θεολόγοι είτε όχι, μολονότι είναι απόλυτα αισθητό στους ανθρώπους καλής θέλησης κάθε πίστης και παράδοσης!Δικαιολογημένα λοιπόν ο σημαντικός ρωμαιοκαθολικός θεολόγος και ιερέας Hans Küng προτείνει μια παγκόσμια ηθική (global ethic) ή ηθική της ανθρωπότητας ως προϊόν έμπνευσης από τις θρησκείες της γης προκειμένου να αναπτυχθούν η κατανόηση μεταξύ όλων εκείνων των λαών, που σήμερα ζουν σε άγνοια και προκατάληψη ο ένας για τον άλλο, να προωθηθεί η συμφιλίωση ανάμεσα σε λαούς που τους χωρίζουν από το παρελθόν αρνητικές ιστορικές καταστάσεις, παρωχημένες πλέον στην εποχή μας για να συντηρούνται, να εδραιωθεί η ειρήνη και η φιλία επάνω στον πλανήτη!Η χριστιανική οικουμενική κίνηση ως συνεχής πορεία αλληλοκατανόησης απομακρυσμένων μεταξύ τους πιστών, που ενώ κατ’ ουσία μοιράζονται κοινή κληρονομία πίστεως και πνευματικότητας, εντούτοις ζουν ακόμα δυστυχώς σε κλίμα μίσους, άγνοιας και καχυποψίας μεταξύ τους είναι μια ευλογία χάριν της ανθρωπότητας και της εκκλησίας που υπάρχει στο όνομα του Χριστού.Καρπός εναγώνιας αγαπητικής αναζήτησης φωτισμένων πνευματικών κύκλων διαφόρων θρησκευτικών κοινοτήτων είναι η σχετικά όψιμη ανάπτυξη του διαθρησκειακού διαλόγου. Οι φανατικοί των στεγανών είναι αρνητικά καχύποπτοι έως απόλυτα εχθρικοί προς τον διαθρησκειακό διάλογο, θεωρώντας πως τείνει στη δημιουργία μιας υπέρ-θρησκείας, ενώ κάτι τέτοιο είναι είτε κακόβουλο ψέμα, είτε σαθρό αστείο. Κάθε λαός, κάθε θρησκευτική κοινότητα έχει επίγνωση του πνευματικού και πολιτιστικού πλούτου που επί αιώνες διατηρεί και καλλιεργεί και κανένας δεν έχει την πρόθεση να την εκθέσει σε κάποιο φτηνό δημοπρατήριο, οποιεσδήποτε σκοπιμότητες κι αν προβάλλονται πως δήθεν θα εξυπηρετηθούν. Η κατάλυση των επί μέρους εθνών και κοινοτήτων με πολιτισμική ταυτότητα χάριν δημιουργίας μιας άχρωμης μάζας ατόμων, χωρίς ιδιοπροσωπία δεν είναι στόχος ούτε της χριστιανικής οικουμενικής κίνησης, ούτε της κίνησης του διαθρησκειακού διαλόγου. Παρά τις επιθέσεις και τις έμπρακτες αμφισβητήσεις που δέχεται η ανθρώπινη υπόσταση ως αξία από τη μηδενιστική τάση που καλλιεργεί το άδηλο διευθυντήριο των υποχθόνιων διεθνών κερδοσκόπων, εντούτοις έχει αναπτυχθεί η συνείδηση ενός κοινού κώδικα ηθικών αξιών, που μπορεί να φέρει θετικές αλλαγές στις παρούσες απαιτήσεις των συνθηκών. Όλοι εκείνοι που ζουν μέχρι και τώρα στην άγνοια ή στην προκατάληψη απέναντι στον Άλλο, τον διπλανό τους αλλά διαφορετικό, μπορούν να έρθουν σε επαφή πλέον και να αποκαταστήσουν μεταξύ τους κοινωνία ανθρώπινη. Έχει αναπτυχθεί η συνείδηση της ζωτικής ανάγκης πως η συνύπαρξη στην ευλογημένη κοινή συμπαντική κατοικία μας, επάνω στον φλοιό της Μητέρας Γης απαιτεί να αποκτήσουμε ο ένας για τον άλλο κατανόηση και να καλλιεργήσουμε την αλληλογνωριμία, που θα αποκαταστήσει την ούτως ή άλλως υποστατική μέθεξη που μας συνδέει, ακόμα κι αν μας διαφεύγει. Έχει καταστεί κατανοητή πλέον η επιστημονική αλήθεια, πως τα πάντα, από τα ορυκτά, που μέχρι πριν λίγα χρόνια τα θεωρούσαμε «νεκρή φύση» ως το ανθρώπινο είδος, με όλα όσα κοσμούν σε όλο το εύρος της τη γήινη πανίδα και χλωρίδα, υπάρχουμε σε συνθήκες αλληλοπεριχώρησης και νομοτελειακής αλληλεξάρτησης. Η αρχέγονη καρδιακή γνώση με τις ποικίλες μορφές της είχε συλλάβει από αιώνες τώρα την αλήθεια της ενότητας ως στοιχείου του Κόσμου. Οι Πυθαγόρειοι και οι Νεοπλατωνικοί την απέδιδαν με τον λακωνικό αφορισμό «εν τω παν», στη βουδιστική παράδοση αποδόθηκε ως κατάσταση του interbeing κατά την ορολογία του Βουδιστή μοναχού και δασκάλου Thich Nhat Hanh, οι ιθαγενείς των υψιπέδων των Άνδεων την αποκαλούν ayni στη γλώσσα Quechua. Στην ανατολική θεολογία των μέσων χρόνων προκειμένου να αποδοθεί κατά κάποιο τρόπο το μυστήριο της υποστατικής ποιότητας της Τριάδας χρησιμοποιήθηκε η λέξη «περιχώρηση»….Στην Ελλάδα η συντριπτική πλειοψηφία του λαού είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι και η κυρίαρχη θέση της Ορθόδοξης Εκκλησίας στο χάρτη των θρησκευμάτων δεν έχει επηρεασθεί από την εγκατάσταση απροσδιόριστου επακριβώς αριθμού, πάντων πολλών χιλιάδων οικονομικών προσφύγων, πολλοί απ’ τους οποίους διαφοροποιούνται ως προς τα πιστεύω τους από την πλειοψηφία των Ελλήνων και των Ελληνίδων. Ο ιστός της ελληνικής κοινωνίας λόγω της διαμονής στη χώρα μεγάλου αριθμού προσφύγων ποικίλων εθνοτικών και θρησκευτικών ταυτοτήτων έχει υποστεί αλλοιώσεις ως προς την ομοιογένεια, εθνική και θρησκευτική, που τον χαρακτήριζε κατά το παρελθόν. Η πολυπολιτισμικότητα της ελληνικής κοινωνίας είναι αναντίρρητο γεγονός, ολοφάνερο ιδίως στα μεγάλα αστικά κέντρα. Ταυτόχρονα με την ανάδειξη αυτής της πραγματικότητας έχουν γίνει φανερά φαινόμενα ρατσισμού και ξενοφοβίας που υπήρχαν ανέκαθεν σε κεκαλυμμένη και λανθάνουσα μορφή και επηρεάζουν περισσότερο τα μεσαία και κατώτερα στρώματα της κοινωνίας.Λαμβάνοντας υπόψη τις προηγούμενες αλλαγές στην Ελλάδα αναρωτιόμαστε, τί πρωτοβουλίες έχει αναλάβει η Ελλαδική Ορθόδοξη Εκκλησία, με το εξ αντικειμένου κύρος που διαθέτει και την επιρροή που είναι σε θέση να ασκήσει σε μεγάλο αριθμό του ελληνικού πληθυσμού, προκειμένου να εξοβελισθεί ο ρατσισμός και η ξενοφοβία; Ποιες πρωτοβουλίες έχουν αναλάβει Έλληνες επίσκοποι και κληρικοί της επικρατούσας εκκλησίας προκειμένου να αναπτυχθεί ο σεβασμός και η ανεκτικότητα απέναντι στον Άλλο, που ζει σε κλίμα ανασφάλειας και βιώνει συχνά καταστάσεις που αναιρούν πλήρως τον σεβασμό στο ανθρώπινο πρόσωπό του;Δυστυχώς η Ορθόδοξη Εκκλησία στην Ελλάδα παραμένει πεισματικά καχύποπτη έως και εχθρική απέναντι στην πολυπολιτισμικότητα, με ελάχιστες λαμπρές εξαιρέσεις ορισμένων μεμονωμένων κληρικών. Ακόμα και Έλληνες πολίτες που δεν είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι μετά βίας είναι ανεκτοί από την ορθόδοξη πλειονότητα. Οι μειονότητες στην Ελλάδα είναι υπό απαγόρευση με εξαίρεση την θρησκευτική κοινότητα των Μουσουλμάνων της Θράκης που είναι ανεκτή διότι η ύπαρξή της προβλέπεται από ένα βασικό νομοθέτημα, τη Συνθήκη της Λοζάνης του 1923 (sic)!Η Ορθόδοξη Εκκλησία στην Ελλάδα περιφρονεί έμπρακτα την οικουμενική κίνηση. Επίσημα η Ορθόδοξη Εκκλησία ποτέ δεν έλαβε μέρος σε εκδηλώσεις κατά την εβδομάδα προσευχής για την χριστιανική ενότητα, αρνούμενη κάθε συνεργασία με άλλες χριστιανικές εκκλησίες και ομολογίες του τόπου. Η συμμετοχή της Εκκλησίας της Ελλάδος και του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο Παγκόσμιο Συμβούλιο των Εκκλησιών δεν αφορά τους πιστούς αλλά ορισμένα διαπιστευμένα στελέχη των δύο επί μέρους εκκλησιών. Ο διάλογος για την ενότητα μεταξύ Ορθόδοξης και Καθολικής Εκκλησίας είναι για τους ορθόδοξους πιστούς απόλυτα «άγνωστος τόπος» και ενδιαφέρει ορισμένους μητροπολίτες και ακαδημαϊκούς θεολόγους. Η Ελλαδική Εκκλησία στην αντιμετωπίζει τους εντόπιους Προτεστάντες (Ευαγγελικοί, Πεντηκοστιανοί κ.λπ.), τους Καθολικούς (Λατίνοι και Ελληνόρρυθμοι), ακόμα και τους Αντιχαλκηδόνιους (Αρμένιους και Κόπτες) ως αιρετικούς. Ιδίως οι μύδροι κατά των Ελληνορρύθμων Καθολικών, που ονομάζονται μειωτικά «Ουνίτες» είναι ακατάσχετοι γιατί θεωρούνται πως άοκνα επιβουλεύονται την «Ορθοδοξία», αλλά και το ελληνικό έθνος, παρά τον ελαχιστότατο αριθμό τους! Ο εδραιωμένος από τον 4ο αιώνα και μετά χριστιανικός αντισημιτισμός με ιδεολογικά επιχειρήματα χυδαία εφευρήματα «πατέρων» της εκκλησίας είναι αναλλοίωτα υπαρκτός και σήμερα σε όλες τις κατά τόπους εθνικές ορθόδοξες εκκλησίες. Οι Ισραηλίτες παραμένουν «εσμός των θεοκτόνων», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ύμνος της Μεγάλης Πέμπτης και θεωρούνται προαιώνιοι εχθροί του Ελληνισμού! Η αποκήρυξη του αντισημιτισμού από την Καθολική Εκκλησία, από τις Λουθηρανικές και άλλες κοινότητες που προήλθαν από την Μεταρρύθμιση, με θεολογικό στοχασμό και συγκεκριμένες πράξεις «μετάνοιας» δεν έχει αγγίξει την ορθόδοξη εκκλησία στην Ελλάδα, όπως και τις ομόδοξες εκκλησίες της αλλού. Το Ισλάμ αν δεν αγνοείται πλήρως από την επικρατούσα εκκλησία στην Ελλάδα, σε επίπεδο καθημερινότητας αντιμετωπίζεται με περιφρόνηση και εχθρικότητα. Εντελώς εσφαλμένα και απαράδεκτα σ σε σχέση με το διακόνημά τους ορθόδοξοι Έλληνες ιεράρχες αναμασούν με κάθε επισημότητα έναν μύθο, πως δήθεν ο «Τούρκος» είναι το αρχέτυπο του εχθρού για τους Έλληνες και περαιτέρω συγχέουν το Ισλάμ με τον σύγχρονο τουρκικό εθνικισμό. Ο τρόπος ανάγνωσης εκ μέρους των εκκλησιαστικών ανδρών της ιστορίας του τόπου κατά την οθωμανική περίοδο είναι ιδιαίτερα επιλεκτικός και συνήθως απόλυτα παραμορφωτικός σε βάρος της αλήθειας!Η Ορθόδοξη Εκκλησία στην Ελλάδα, μολονότι κατά τον 19ο αιώνα είχε καταδικάσει συνοδικά το Οικουμενικό Πατριαρχείο τον «εθνοφυλετισμό» (εθνικισμός και ρατσισμός) ως αίρεση, δυστυχώς συνεχίζει να πάσχει από αυτή την «πνευματική νόσο», που αναιρεί τραγικά το μήνυμα του Χριστού όπως διασώζεται στα Ευαγγέλια. Με εξαίρεση μάλλον την Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας και ορισμένες τοπικές εκκλησίες σε χώρες όπου η ορθόδοξη κοινότητα αποτελεί ελάχιστη μειονότητα, όλες οι άλλες εθνικές ορθόδοξες εκκλησίες αποδέχονται τον εθνοφυλετισμό ως στοιχείο της ταυτότητάς τους!Οι εθνικιστικές και ρατσιστικές ιδεοληψίες της ορθόδοξης εκκλησίας στον τόπο μας επηρεάζουν και τις πρακτικές του κράτους, καθιερώνοντας συμπεριφορές διακρίσεων, πολλές απ’ τις οποίες έχουν νομοθετική κάλυψη σε ευθεία αντίθεση με το Σύνταγμα και άλλα νομοθετήματα αυξημένης τυπικής ισχύος!Στη Θράκη αποτελεί εξαίρεση ο Μητροπολίτης Ξάνθης και Περιθωρίου κ. Παντελεήμων Καλαφάτης, ο οποίος όχι μόνο δεν περιφρονεί τους Μουσουλμάνους της περιοχής του αλλ’ αντιθέτως καλλιεργεί σχέσεις σεβασμού και συνεργασίας απέναντι στον Μουφτή Ξάνθης κ. Μ. Ε. Σινίκογλου.Δεν συμβαίνει το ίδιο με άλλους ιεράρχες της Θράκης. Στο παρελθόν ο Μητροπολίτης Μαρωνείας και Κομοτηνής κ. Δαμασκηνός Ρουμελιώτης, με την ένοχη συγκατάθεση του κράτους, αφαίρεσε από την μουσουλμανική κοινότητα της πόλης το ιστορικό Ιμαρέτ του Γαζή Εβρενός, κτιριακό συγκρότημα που περιελάμβανε τέμενος, πτωχοκομείο και τόπο σύναξης δερβισών (ντέργκα) και το μετέτρεψε σε εκκλησιαστικό μουσείο. Παλιότερα οι κατακτητές της Θράκης Βούλγαροι είχαν εγκαταστήσει στον χώρο του Ιμαρέτ παρεκκλήσι του Αγίου Βόριδος (19ος αιώνας). Τον Ιανουάριο του 1990 διαδραματίστηκαν στην Κομοτηνή οξύτατα προσχεδιασμένα με επιμέλεια επεισόδια που προκάλεσαν εθνικιστές Ορθόδοξοι Χριστιανοί της πόλης εναντίον Μουσουλμάνων συγκατοίκων τους. Καταστράφηκαν καταστήματα ιδιοκτησίας Μουσουλμάνων, που εκ των προτέρων είχαν σημαδευτεί κατάλληλα, ενώ η μανία των «σταυροφόρων» κατέστρεψε και δύο καταστήματα αρμενικών συμφερόντων, προφανώς γιατί ήταν «ξένα» και οι καταστροφείς δεν διέθεταν εγκυκλοπαιδικές για να διακρίνουν τους Αρμένιους από τους Τούρκους! Ο τοπικός μητροπολίτης Δαμασκηνός όχι μόνο δεν προσπάθησε να εμπνεύσει στους θερμοκέφαλους πιστούς του την αγάπη προς τον πλησίον, απεναντίας μέσω τοπικού ραδιοφωνικού σταθμού που κάλυπτε τα επεισόδια έστειλε συγχαρητήρια προς τους λάτρεις της τυφλής βίας λέγοντας μάλιστα: «Σήμερα γράψατε λαμπρές σελίδες. Κινηθήκατε και θα ξυπνήσουν αυτοί που έχουν τα τέλματα (;) στο κλεινόν άστυ…». Τα επεισόδια εκείνα στην Κομοτηνή το 1990 χαρακτηρίστηκαν ως η «ελληνική νύχτα των κρυστάλλων». Ο κ. Άνθιμος Ρούσσας, άλλοτε μητροπολίτης στην Αλεξανδρούπολη, όταν διοργανώθηκε πανθρακικό συνέδριο στην πόλη, «έβαλε στη θέση του» τον τότε πρόεδρο της Βουλής Απ. Κακλαμάνη, που παρατήρησε την πλήρη απουσία Μουσουλμάνων συνέδρων στη διοργάνωση. Πρόσφατα, ο ίδιος ιεράρχης από τη νέα έδρα στη Θεσσαλονίκη κατά τη διάρκεια κηρύγματος σε εκκλησία της πόλης κατάγγειλε τους Τούρκους ως εχθρούς του έθνους των Ελλήνων…. Είναι ο ίδιος άνθρωπος που επανειλημμένα σε κηρύγματά του είχε προτείνει επέμβαση της χώρας κατά της Δημοκρατίας της Μακεδονίας και βέβαια κατά των Ορθοδόξων αδελφών και τέκνων του (;) εκεί, έστω και αν σήμερα θεωρούνται σχισματικοί.Ο Μητροπολίτης Βεροίας και Ναούσης κ. Παντελεήμων Καλπακίδης μετέτρεψε πρόσφατα το «Μούσα Τσελεμπή Τζαμί» ή «Μεντρεσέ Τζαμί» της Βέροιας σε κέντρο εκκλησιαστικών εκδηλώσεων και τοποθέτησε στη θέση του ‘μιχράμπ’ υπερμεγέθη απεικόνιση του αποστόλου Παύλου. Το τζαμί τούτο θεωρείται ιδιοκτησία της Μητρόπολης Βεροίας και Ναούσης, κάτι που προβάλλει έντονα ο κ. Καλπακίδης, αλλ’ όμως τα χρήματα που απαιτήθηκαν για την αποκατάστασή του δόθηκαν από το ελληνικό δημόσιο και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι αλήθεια πως στη Βέροια δεν υπάρχουν Μουσουλμάνοι και θα μπορούσε κάλλιστα το τζαμί να χρησιμοποιείται για πνευματικές και πολιτιστικές διοργανώσεις, θα όφειλε όμως ο τοπικός μητροπολίτης να σεβασθεί την ιερότητα του χώρου και να μην προβεί σε διακοσμητικές επεμβάσεις που καταδεικνύουν πλήρη περιφρόνηση του ιερού κατά την αντίληψη του Άλλου.Στη Θεσσαλονίκη τουλάχιστον με τις πολλές ορθόδοξες εκκλησίες, μερικές απ’ τις οποίες μένουν αλειτούργητες τις Κυριακές δεν θα βρείτε εκκλησία για τους ρωσόφωνους ή τους Γεωργιανούς κατοίκους της πόλης. Η μικρή αγγλικανική κοινότητα της πόλης άλλες φορές φιλοξενούνταν στην αρμενική εκκλησία και άλλοτε στη γερμανόφωνη ευαγγελική εκκλησία. Η Ορθόδοξη Εκκλησία στην Ελλάδα οφείλει και έχει χρέος να αλλάξει προσανατολισμό προκειμένου στους καιρούς των απρόβλεπτων μεταβολών στην σύνθεση της ελληνικής κοινωνίας απ’ άκρου εις άκρο της χώρας να εμπνεύσει στους πιστούς της την ανθρώπινη αλληλεγγύη και να τους απελευθερώσει από ξενοφοβικά και βάρβαρα ρατσιστικά συμπλέγματα. Η Ορθόδοξη Εκκλησία στην Ελλάδα οφείλει και έχει χρέος να συμμετάσχει χωρίς φοβίες στην καλλιέργεια του διαθρησκειακού διαλόγου με τις άλλες θρησκευτικές κοινότητες που υπάρχουν εδώ (Μουσουλμάνους και Ισραηλίτες). Οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί έχουν δικαίωμα να γνωρίσουν και να κατανοήσουν τους συμπολίτες τους που ακολουθούν άλλες οδούς πνευματικής παράδοσης, εξίσου όμως σεβαστές.Η Ορθόδοξη Εκκλησία στην Ελλάδα οφείλει και έχει χρέος να καταστήσει τους πιστούς κοινωνούς στο όραμα του Παγκοσμίου Συμβουλίου των Εκκλησιών και στη διαδικασία διαλόγου με την Καθολική Εκκλησία.Η Ορθόδοξη Εκκλησία, όντας πράγματι επικρατούσα θρησκεία πληθυσμιακά στην Ελλάδα οφείλει να κηρύξει έμπρακτα τη συμφιλίωση με τον Άλλο, που θεωρούνταν εχθρός, προβάλλοντας την ανθρώπινη αξία του χωρίς όρους και προϋποθέσεις!

 

Πηγή: http://george-doudos.blogspot.com/2010/08/blog-post.html 

Η ΑΜΕΤΡΟΕΠΕΙΑ ΕΝΟΣ ΕΛΛΗΝΑ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΙΕΡΑΡΧΗ

Αναδημοσίευση ανάρτησης από:

http://george-doudos.blogspot.com/2010/07/blog-post.html

Ο Μητροπολίτης Βεροίας και Ναούσης κ. Παντελεήμων (κατά κόσμον Ιωάννης Καλπακίδης) μετέτρεψε το μουσουλμανικό τέμενος της Βέροιας, γνωστό ως ‘Μουσά Τσελεμπή ή Μεντρεσέ Τζαμί’, που σχετικά πρόσφατα αποκαταστάθηκε με δαπάνες του ελληνικού κράτους και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε εκκλησιαστικό πολιτιστικό κέντρο. Η ενέργεια του μητροπολίτη αμφισβητήθηκε έντονα από τον κ. Γιώργο Λιόλιο με σχετικό άρθρο του στην εφημερίδα της Βέροιας «Μακεδονική» (02.07.10). Ακολούθησε απάντηση του μητροπολίτη κ. Π. Καλπακίδη στην ίδια εφημερίδα (06.07.10) και το θέμα έλαβε ευρύτερες πανελλαδικές διαστάσεις με άρθρο του Νίκου Βατόπουλου στην ‘Καθημερινή’ της 24.07.10.

Η απάντηση του κ. Παντελεήμονα Καλπακίδη διακρίνεται από έντονη αμετροέπεια, η οποία είναι καταφανής πίσω από το «γλυκερό» ύφος της. Συνήθως οι Έλληνες «δεσπότες» των επαρχιακών μητροπόλεων, έτσι προτιμούν δυστυχώς να αποκαλούνται οι επίσκοποι της Ορθόδοξης Εκκλησίας, δεν είναι εξοικειωμένοι με την κριτική. Άλλωστε είναι πράγματι νομείς εξουσίας δεσποτικής. Αν στην Καθολική Εκκλησία υπάρχει ένας Πάπας στην Ελλάδα έχουμε τόσους πάπες, όσοι είναι και οι επαρχιούχοι μητροπολίτες της Ορθόδοξης Εκκλησίας σε όλη την επικράτεια. Οι πρωτοβουλίες του, οι ενέργειές τους είναι εκ προοιμίου κατοχυρωμένες από το δεσποτικό αλάθητο….

Ο Μητροπολίτης Βεροίας και Ναούσης υπεραμύνεται της μετατροπής του τεμένους σε εκκλησιαστικό κέντρο, καθόσον τούτο είναι ιδιοκτησία της Μητροπόλεως και επομένως η Μητρόπολη μπορεί ανέλεγκτα να αποφασίσει ως προς την χρήση του τεμένους….

Στη συνέχεια ο κ. Π. Καλπακίδης ενδύεται τον «εθναρχικό μανδύα» που συνηθίζουν πολλοί συνάδελφοί του να φορούν είτε συνεχώς είτε κατά καιρούς και αναλίσκεται σε μύδρους κατά της Τουρκίας και της διακυβερνήσεως των «Οσμανιδών». Αναφέρεται σε χριστιανικούς ναούς που ερείπωσαν στην Μικρά Ασία, στη βόρεια Κύπρο κ.λπ., κ.λπ.. Αναφέρεται στην υποχρεωτική ελληνοτουρκική ανταλλαγή των πληθυσμών που επακολούθησε την αποτυχημένη ελληνική εκστρατεία στην Μικρά Ασία το 1922. Δεν παραλείπει να χρεώσει, εντελώς ανιστόρητα, την ανταλλαγή στον Κεμάλ Ατατούρκ και στον Ισμέτ Ινονού, ενώ η ιστορία της εποχής καταδεικνύει πως υπήρξε απαίτηση του Βενιζέλου ο ξεριζωμός των Ελληνορθόδοξων από την Οθωμανική Τουρκία και η εγκατάστασή τους στην Ελλάδα και ο αντίστοιχος ξεριζωμός των Μουσουλμάνων από την Ελλάδα και η μεταφορά τους στην Τουρκία. Η αμετροέπεια του Μητροπολίτη κορυφώνεται με την κατακλείδα του υστερογράφου του, που αποτελεί ειρωνική επίθεση κατά του αρθρογράφου της εφημερίδας κ. Λιόλου: « Βεβαίως καταννοώ ότι μετά τη βράβευσή σας από την Ισραηλιτική Κοινότητα θα θέλατε ασφαλώς και μία αντίστοιχη Ισλαμικής προελεύσεως». Έτσι για να κατανοήσει ο κ.Λιόλιος και ο καθένας και η καθεμιά που θα τολμήσει να τον μιμηθεί και να αμφισβητήσει δημόσια το δεσποτικό αλάθητο του κ. Καλπακίδη πως οι δεσπότες, πέραν των ευλογιών που μοιράζουν μπορούν ανενδοιάστως να θέτουν υπό αμφισβήτηση την ανιδιοτέλεια όσων τολμούν έστω να αμφισβητήσουν τις αποφάσεις τους, οι οποίες ποτέ δεν υπήρξαν αποτέλεσμα διαλόγου με τους πιστούς….

Οι εθνικές ορθόδοξες εκκλησίες δυστυχώς πάσχουν από έναν χυδαίο ρατσιστικό εθνικισμό, φορείς του οποίου δυστυχώς είναι οι ταγοί των εκκλησιών αυτών, με λίγες εξαιρέσεις. Αν μάλιστα ληφθεί υπόψη ότι η τοπική Σύνοδος της Κωνσταντινουπόλεως του 1872 (της Ορθόδοξης Εκκλησίας), καταδίκασε τον ‘εθνοφυλετισμό’ ως αίρεση, η επιμονή συγχρόνων ορθοδόξων ιεραρχών, με προεξάρχοντες Έλληνες, Σέρβους, Ρώσους, που πρώτα βάζουν το «έθνος» τους και από κάποια κρυφή γωνία επιτρέπουν να φανεί και το πρόσωπο του Χριστού στο προσκήνιο, φανερώνει την τραγική έκπτωση ήθους που βιώνει η διχασμένη Ορθόδοξη Εκκλησία στην εποχή μας.

Έτσι ο Μητροπολίτης Βεροίας και Ναούσης μολονότι επικαλείται την οικουμενικότητα στην απάντησή του, εντούτοις αποδεικνύεται έντονα «εθνοφυλετιστής» με όσα ισχυρίζεται με περισσήν αήθεια και ανακρίβεια ιστορική. Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης που έχει πεθάνει αποκαλούσε δημόσια τους Μακεδόνες Ορθοδόξους Χριστιανούς (πολίτες της Δημοκρατίας της Μακεδονίας) «γύφτους» γιατί επιβουλεύονταν την ελληνικότητα της Μακεδονίας!

Την ιστορία του Μεντρεσέ Τζαμί δεν την είπαν με ακρίβεια στον κ. Π. Καλπακίδη. Όταν ο μητροπολίτης ήταν διάκονος στο Λονδίνο ως Θεόφιλος Καλπακίδης, το τζαμί, ιδιοκτησίας της Μητροπόλεως ήταν πριονοκορδέλα και υποθέτω πως ορισμένοι Ελληνορθόδοξοι θα ήταν ευχαριστημένοι αν το τζαμί είχε γκρεμιστεί από κάποιο σεισμό ή είχε καταστραφεί από «τυχαία» πυρκαγιά ώσπου ευτυχώς αποφασίσθηκε η αποκατάστασή του όχι με δαπάνες της ιδιοκτήτριας….

Ο κ. Παντελεήμων Καλπακίδης φαίνεται πως ζήλεψε την φήμη του Μητροπολίτη Μαρωνείας και Κομοτηνής κ. Δαμασκηνού Ρουμελιώτη, ο οποίος κατέλαβε το Ιμαρέτ, συμπεριλαμβανομένου και του τεμένους, του Γαζή Εβρενός της Κομοτηνής και το μετέτρεψε σε εκκλησιαστικό μουσείο, όπως άλλοτε είχαν πράξει οι Βούλγαροι κατακτητές της Θράκης (τέλη 19ου αιώνα).

Αν εξαιρέσουμε το Οικουμενικό Πατριαρχείο, που συμμετέχει σε διοργανώσεις με σκοπό τον διαθρησκειακό και διαπολιτισμικό διάλογο, οι τοπικές μητροπόλεις στην Ελλάδα όχι απλά αγνοούν τέτοιες πρωτοβουλίες αλλά με ενέργειές τους και με πρωτοβουλίες μητροπολιτών μάχονται τον διαθρησκειακό διάλογο και αμφισβητούν την αξία της διαπολιτισμικής επικοινωνίας, όπως πράττει ο κ. Παντελεήμων Καλπακίδης στην απάντησή του προς τον κ. Λιόλιο και την εφημερίδα της Βέροιας «Μακεδονική». Είναι χαρακτηριστική η ακόλουθη περίοδος του απαντητικού κειμένου του μητροπολίτη: «Υποπτεύομαι ότι η διαφορά μας είναι η αλήθεια που οδηγεί από την σκοτεινή στην φωτεινή ζώνη του εαυτού μας, κάτι εκ διαμέτρου αντίθετο προς τον δήθεν πολλαπλό και ποικίλο και βολευμένως ηδύ άνθρωπο της «πολυπολιτισμικότητας», που άτεχνώς εισηγείσθε, την μόλις ένα βήμα απέχουσαν από την τυραννία, την άντικρυς αντίθετη προς την Οικουμενικότητα της Ελληνορθοδοξίας πού ενστερνίζομαι».

Το άρθρο του κ. Γ. Λιόλιου και την απάντηση του Μητροπολίτη Βεροίας και Ναούσης κ. Παντελεήμονα Καλπακίδη μπορεί κάθε ενδιαφερόμενος να ανασύρει από την ιστοσελίδα της εφημερίδας «Μακεδονική» www.maknews.gr, ενώ το άρθρο της «Καθημερινής» από την ιστοσελίδα news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_1_24/07/2010_409052.

Ο Μενδρεσές στην εφ. "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"

Στη Βέροια, η χρήση οθωμανικού μνημείου διχάζει την κοινωνία

Η Μητρόπολη έχει μετατρέψει ιστορικό τζαμί σε «Παύλειο Πολιτιστικό Κέντρο»

Tου Νίκου Βατόπουλου

Η Βέροια μάς δίνει, αυτή τη φορά, την αφορμή για να ασχοληθούμε με ένα ζήτημα το οποίο έχει βαθύτερα αίτια στο κοινωνικό σώμα. Η χρήση ενός οθωμανικού μνημείου της πόλης (Μεντρεσέ Τζαμί) από τη Μητρόπολη Βεροίας ως πολιτιστικό κέντρο της Εκκλησίας και η υποτίμηση του αυθεντικού χαρακτήρα του εσωτερικού χώρου με τοποθέτηση ορθόδοξων μη λατρευτικών εικόνων, προκάλεσε δριμύτατη αντιπαράθεση απόψεων στη Βέροια. Η Μητρόπολη, στην ιδιοκτησία της οποίας ανήκει το οθωμανικό μνημείο υποστηρίζει ότι είναι δικαίωμά της να ορίσει εκείνη τη χρήση του. Το μνημείο έχει αναστηλωθεί (με ευρωπαϊκά και εθνικά κονδύλια), αλλά η Μητρόπολη θεωρεί ότι διατηρούσε ακόμη και το δικαίωμα της κατεδάφισης. Απλώς δεν το χρησιμοποίησε.

«Παρεκκλήσι» τον Μενδρεσέ δεν πρόκειται να κάνω», έγραψε στην απάντησή του στην εφημερίδα «Μακεδονική» ο μητροπολίτης Βεροίας και Ναούσης Παντελεήμων, «έστω κι αν το ιδιοκτησιακό καθεστώς θα επέτρεπε, έστω κι αν δεν πρόκειται για μνημείο κατά τη νομική και δεσμεύουσα έννοια του όρου. Κυριότατα διότι έτσι θα βεβηλώναμε την Εκκλησία, θα διακόπταμε τη μνήμη της επώδυνης προσβολής πέντε αιώνων και θα παρείχαμε άφεση στη θηριωδία χωρίς μετάνοια καθιστάμενοι κληρονόμοι των δημίων μας».

Οι απαξιωτικές εκφράσεις για άλλους πολιτισμούς (έστω και αν στην Ελλάδα οι Οθωμανοί ήταν οι κατακτητές), φανερώνει τη δυσκαμψία αποδοχής από μέρος της κοινωνίας, πόσω μάλλον από την τοπική Μητρόπολη, της ιστορικής πραγματικότητας και της πολιτισμικής εξέλιξης ενός τόπου. Δεν είναι, φυσικά, μόνο η Βέροια. Σε αρκετά σημεία της Ελλάδας, μνημεία που συνδέονται με την παρουσία των Οθωμανών ή ακόμη και τη βαθιά ριζωμένη στο σώμα του Ελληνισμού, παρουσία και δράση των Ελλήνων Εβραίων, αντιμετωπίζονται με καχυποψία και εθνικιστικό σκοταδισμό.

Στη Βέροια, ενδεικτικά, ανοίγει ένα ζήτημα που θέτει ερωτήματα καίριας σημασίας για την ελληνική κοινωνία. Προχωράμε ως σύνθεση ή επιβιώνουμε απομονωμένοι από τον διεθνή διάλογο;

Πηγή: http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_2_24/07/2010_409052

AΠOΨH : Τζαμιά, όπως και συναγωγές, ανήκουν στο ιστορικό παρελθόν μας

Τoυ Γιώργου Λιόλιου*

Η Βέροια είναι από τις ελάχιστες πόλεις του ελλαδικού χώρου που διαθέτει στα σπλάχνα του πολεοδομικού ιστού της πλήθος μνημείων: κατάλοιπα των ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων, βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία, μνημεία οθωμανικής αρχιτεκτονικής (τζαμιά, δημόσια λουτρά, γεφύρια), συναγωγή, μερικώς σωζόμενη εβραϊκή συνοικία, σπίτια μακεδονικής αρχιτεκτονικής.

Η μετατροπή εδώ κι ένα χρόνο από τη Μητρόπολη Βέροιας του Τεμένους του Μενδρεσέ (όπως καθιερώθηκε να αποκαλείται) σε «πολιτιστικό» κέντρο χριστιανικών εκδηλώσεων (χώρος διοργάνωσης εκδηλώσεων με αφορμή την εορτή του Απ. Παύλου, χριστιανικές συνάξεις, συνάξεις κληρικών της Μητρόπολης κ.ά.) με την ονομασία «Παύλειο Πολιτιστικό Κέντρο» και η αποδόμηση της θρησκευτικής ταυτότητας του εσωτερικού του κτιρίου με την τοποθέτηση γιγαντιαίων εικόνων του Απ. Παύλου κι άλλοτε του Αγ. Γρηγορίου του Παλαμά και μάλιστα στη θέση του ιερότερου χώρου του Τεμένους (στο μιχράμπ), αποκαλύπτει πολλαπλές παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας.

Ο έτσι κι αλλιώς εχθρικός τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζει δεκαετίες τώρα η πολιτεία την αρχιτεκτονική και πολιτιστική κληρονομιά, αντικατοπτρίζει, ιδιαίτερα σε ό,τι έχει να κάνει με αλλόθρησκα μνημεία, τον φοβικό λόγο που αναπτύχθηκε σε όλη τη διάρκεια του 20ού αιώνα μετά την απελευθέρωση και τη δημιουργία του σημερινού κράτους-έθνους. Η πολιτεία επί δεκαετίες δεν άγγιζε σωστικά τα αλλόθρησκα μνημεία με τον φόβο μήπως κατηγορηθεί για ενδοτισμό και εθνική μειοδοσία. Με αποτέλεσμα να αφεθούν στην τύχη τους και στο έλεος του καθενός διαχειριστή τους, με οδυνηρές όμως συνέπειες σαν κι αυτή που ανέδειξε η περίπτωση του Τεμένους του Μενδρεσέ: το οξύμωρο σχήμα να επιτρέπεται σε έναν μητροπολίτη, εκμεταλλευόμενος αυτός ένα ιδιόρρυθμο ιδιοκτησιακό καθεστώς, να διαχειρίζεται ένα αλλόθρησκο μνημείο δίχως να δίνει λογαριασμό σε κανένα και μάλιστα βιάζοντας και αλλοιώνοντας τον θρησκευτικό χαρακτήρα του μνημείου με τους τρόπους που αναφέρθηκαν.

Τα αλλόθρησκα μνημεία ανήκουν στο ιστορικό παρελθόν μας. Και φέρουν την πατίνα ανθρώπων με διαφορετικά θρησκευτικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά. Τα τζαμιά (όπως και οι συναγωγές) ήταν προϊόντα συνάντησης και συνύπαρξης πολιτισμών κι ως τέτοια πρέπει να ιδωθούν, ανεξάρτητα από τον ιδιαίτερο θρησκευτικό τους χαρακτήρα. Αλλά ως τέτοια πρέπει και να τα σεβαστούμε. Οχι μόνο ως μνημεία των Αλλων, αλλά όλων μας.

Και μόνη η παρουσία τους σήμερα στον αστικό ιστό, αρκεί για να εξιστορήσει το παρελθόν όχι μόνο βίαιων συγκρούσεων, αλλά κυρίως αλληλεπίδρασης ανθρώπων και πολιτισμών. Μια εξαιρετική ευκαιρία να περιηγηθούμε στις διαδρομές του χρόνου και της Ιστορίας της πόλης και των μικροϊστοριών των ανθρώπων, πέρα από εθνικιστικούς αποκλεισμούς και φυλετικές ή θρησκευτικές περιχαρακώσεις.

Σε αυτό τον προβληματισμό που εκφράστηκε με πρόσφατο άρθρο μου σε τοπική εφημερίδα της Βέροιας, ο μητροπολίτης της περιοχής απάντησε με έναν οργίλο και εθνικιστικό ρητορικό λόγο, δείχνοντας πόσο ισχυρές εξακολουθούν να είναι οι δομές του φοβικού λόγου και κουλτούρας που αλλοίωσαν το αναγκαίο αίτημα για συνύπαρξη με αλληλοκατανόηση, αλληλοσεβασμό και αλληλεπίδραση.

* Ο κ. Γιώργος Λιόλιος είναι δικηγόρος και συγγραφέας.

Πηγή: http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_100002_24/07/2010_409051

AΠOΨH : Συνύπαρξη και σεβασμός

Του Γιάννη Καρατσιώλη*

Η απάντηση του μητροπολίτη Βεροίας και Ναούσης κ. Παντελεήμονα προς τον δικηγόρο κ. Γ. Λιόλιο για το θέμα του μενδρεσέ (...), ότι «επιδιώκει να βραβευθεί» από τη μουσουλμανική κοινότητα όπως βραβεύτηκε από την ισραηλιτική, δεν βοηθάει τον σεβασμό προς τη θρησκεία των άλλων συμπολιτών μας (Εβραίων, μουσουλμάνων κ.λπ.) για να σεβαστούν και αυτοί τη δική μας και τον ίδιο ως τοπικό προκαθήμενό της.

Εξάλλου από την ισραηλιτική κοινότητα βραβεύτηκε και ο τότε δήμαρχος Βέροιας για τη συμβολή του στην αναστήλωση και αποκατάσταση της εβραϊκής συναγωγής. Μήπως και αυτός είναι αιρετικός; Τουλάχιστον εκεί δεν γίνονται «ποιητικές βραδιές», όπως στον μενδρεσέ που γράφει ο μητροπολίτης, αλλά διατηρεί την ιδιότητα ως χώρος θρησκευτικός. Ετσι έπρεπε να είναι και το ιεροδιδασκαλείο των μουσουλμάνων στη Βέροια και δεν συνάδουν οι παλικαρισμοί του ότι «η κατεδάφισή του ήταν απλή υπόθεση», αλλά δεν την έκαναν.

Μας αρέσει που η Αγία Σοφία στην Πόλη έγινε μουσείο; Ασφαλώς θα τη θέλαμε χριστιανικό ναό. Τότε γιατί εμείς αλλάζουμε τη χρήση του μενδρεσέ;

Επανερχόμενοι στην απάντηση του αγίου Βεροίας, γράφει μεταξύ άλλων ότι «η ορθοδοξία είναι η ελληνική έκβαση του χριστιανισμού» (!). Δηλαδή δεν είναι ορθόδοξοι οι Ρώσοι, Βούλγαροι κ.λπ., αλλά μόνο οι Ελληνες;

(Πηγή: εφ. «Μακεδονική» 9.7.2010)

*Ο Γιάννης Καρατσιώλης είναι γεωπόνος και αρθρογράφος.

Πηγή: http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_100003_24/07/2010_409050

Τέμενος Μενδρεσέ (4)

Η συνέχεια ενός ιδιόρρυθμου διαλόγου που ξεκίνησε μετά τη δημοσίευση του άρθρου με τον τίτλο "Παρεκκλήσι ο Μενδρεσές"

_______________________________________________________

Όταν η αμετροέπεια υπερισχύει της ευπρέπειας

Του Γιάννη Καρατσιώλη

Δεν θα μας απασχολούσε η απάντηση του μητροπολίτη Βεροίας και Ναούσης (ξέχασε το Καμπανίας για το οποίο τόσο αγωνίστηκε να επεκτείνει τον τίτλο του) κ. Παντελεήμονα (κατά κόσμο Ιωάννη Καλπακίδη) προς τον δικηγόρο κ. Γ. Λιόλιο για το θέμα του μενδρεσσέ, εάν το ύφος της διακρίνονταν από σεμνότητα, όπως αρμόζει κυρίως σε ιερωμένους.

Η υπεροψία της μη αναφοράς ούτε του ονόματος του αρθρογράφου και η ειρωνεία του, ότι επιδιώκει να βραβευθεί από τη μουσουλμανική κοινότητα όπως βραβεύτηκε από την ισραηλιτική, δεν βοηθούν τον σεβασμό προς τη θρησκεία των άλλων συμπολιτών μας (εβραίων, μουσουλμάνων κλπ.) για να σεβασθούν και αυτοί την δική μας και τον ίδιο ως τοπικό προκαθήμενό της.

Εξάλλου από την ισραηλιτική κοινότητα βραβεύτηκε και ο τότε δήμαρχος Βέροιας για τη συμβολή του στην αναστήλωση και αποκατάσταση της εβραϊκής συναγωγής• μήπως και αυτός είναι αιρετικός; Τουλάχιστο εκεί δεν γίνονται «ποιητικές βραδιές» ή όπως στον μενδρεσέ που γράφει ο μητροπολίτης, αλλά διατηρεί την ιδιότητα ως χώρος θρησκευτικός. Έτσι έπρεπε να είναι και το ιεροδιδασκαλείο των μουσουλμάνων στη Βέροια και δεν συνάδουν οι παλληκαρισμοί του ότι «η κατεδάφισή του ήταν απλή υπόθεση» αλλά δεν την έκαναν.

Μας αρέσει που η αγία Σοφία στην Πόλη έγινε μουσείο; Ασφαλώς θα την θέλαμε χριστιανικό ναό. Τότε γιατί εμείς αλλάζουμε τη χρήση του μενδρεσσέ;

Γράφει ο δεσπότης για άλλη μια φορά για 2000 (τους ανέβασε από 1241) νεομάρτυρες της Νάουσας. Ουδέν αναληθέστερον αυτού. Οι βιομηχανοποιηθέντες «άγιοι» από τον ίδιο (ελπίζουμε να μη γίνει δεητό από το πατριαρχείο) ήσαν εθνομάρτυρες, όπως γράφουν όλοι οι ιστορικοί (Στουγιαννάκης, Φιλιππίδης, Πλαταρίδης, Βασδραβέλης, Βακαλόπουλος, Χιονίδης) και αγωνίστηκαν για την ελευθερία και όχι για την ορθοδοξία (όπως τον συμφέρει να ισχυρίζεται), αφού μεταξύ τους ήταν και Αρβανίτες (Ζώτος κλπ.) μουσουλμάνοι και αθίγγανοι (Γυφτολάκης κ.ά.). Πάντως στο δημοτικό συμβούλιο Νάουσας αποδοκιμάστηκε το γεγονός της αγιοποίησης και πάνω από 200 Ναουσαίοι ενυπόγραφα αντέδρασαν για την ενέργεια αυτή.

Μάλιστα παρήγγειλε και μουσικό έργο για το γεγονός αυτό, το οποίο στη Νάουσα ονομάστηκε ορατόριο (καμία σχέση με το δυτικότροπο εκκλησιαστικό μελόδραμα) και στη Βέροια το διόρθωσαν σε ραψωδία (ούτε έμοιαζε με τα ομηρικά έπη και την ουγγρική ραψωδία του Λιστ) με αποχρώσεις ζεϊμπέκικου και μια μετριότατη απλοϊκή ποίηση του κ. Δ. Μπρούχου (μέχρι για αποκεφαλισμένο που περπατούσε με το κεφάλι στο χέρι του απήγγειλε) και παρουσιάστηκε στα πρόσφατα «Παύλεια» σε λίγους θεατές και περισσότερους ιερωμένους στο Χώρο Τεχνών (Ελπίζουμε να πληρώθηκε ενοίκιο στο Δήμο όπως γίνεται με άλλους συλλόγους, αν και πολύ αμφιβάλλουμε, γιατί και η κ. Ουσουλτζόγλου είναι αιρετή και πρέπει να τα έχει καλά με την τοπική εκκλησία).

Επανερχόμενοι στην απάντηση του αγίου Βεροίας γράφει μεταξύ άλλων ότι «η ορθοδοξία είναι η ελληνική έκβαση του χριστιανισμού» (!). Δηλαδή δεν είναι ορθόδοξοι οι Ρώσοι, Βούλγαροι κλπ. αλλά μόνο οι Έλληνες; Και πιο κάτω συνεχίζει: «Οι Έλληνες πρόγονοί μας, διαβάντος του Παύλου, εστράφησαν αγεληδόν στον χριστιανισμό». Οι πρόγονοί μας ποτέ δεν ήσαν ζώα για να στραφούν δίκην αγέλης στον χριστιανισμό. Είναι ντροπή να τα γράφει αυτά ένας ιεράρχης. Εκτός εάν δεν καταλαβαίνει τι γράφει. Εν πάση περιπτώσει οφείλει άμεσα να ανακαλέσει.

Πηγή: εφ. Μακεδονική 9.7.2010

Τέμενος Μενδρεσέ (3)

ΟΙ ΣΚΙΕΣ ΤΗΣ ΒΕΡΟΙΑΣ

(μία απάντηση στον Μητροπολίτη)

                                                                                                                                                 7.7.2010

«Τα βαρέα τείχη και οι ογκώδεις κίονες του Θησείου, η στέγη η μεγαλοβριθής, δεν εξεπλάγησαν προς την φωνήν, προς το μέλος εκείνο. Την ενθυμούντο, την ανεγνώριζον. Και άλλοτε την είχον ακούσει. Και εις τους αιώνας της δουλείας και εις τους χρόνους της ακμής. Η μουσική εκείνη δεν ήτο τόσον βάρβαρος, όσον υποτίθεται ότι είναι τα ασιατικά φύλα. Είχε στενήν συγγένειαν με τας αρχαίας αρμονίας, τας φρυγιστί και λυδιστί».

Μέσα σε τρεις μόλις αράδες, ο άγιος Παπαδιαμάντης το 1896 (Άπαντα ΙΙΙ, 111 επ.) εξιστόρησε το ιστορικό παρόν και την πολυπολιτισμική διαδρομή της ιστορίας του τόπου μας. Πρόκειται, όπως εύστοχα χαρακτηρίστηκε «Ο ξεπεσμένος δερβίσης», για έναν λόγο θριάμβου της ετερότητας, την οποία όμως, όπως φάνηκε από την προχθεσινή απάντηση του στο άρθρο μου, αδυνατεί ο Μητροπολίτης μας να κατανοήσει ή δεν επιθυμεί να αποδεχτεί.

Περίμενα να διαβάσω έναν λόγο (τουλάχιστον) ανεκτικότητας στην ετερότητα (πέρα από θρησκευτικές κι εθνοτικές διακρίσεις) κι αντ’ αυτού διαβάσαμε ένα ακατάστατο λογύδριο ανθρώπου που τον κατέλαβε πανικός, επιδιδόμενος σε κεκαλυμμένες συκοφαντίες και ύβρεις και σε διαστροφή της πραγματικότητας. Ένα λογύδριο βουτηγμένο στο εθνικιστικό μίσος που παραπέμπει στον θρησκευτικό πρωτογονισμό του Μεσοπόλεμου και στο εθνικιστικό παραλήρημα που θυμίζει τα εθνικά κηρύγματα της 4ης Αυγούστου και της Χούντας της «Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών» και παραπέμπει στη μισαλλόδοξη ρητορική τύπου Λιακόπουλου, Καρατζαφέρη κλπ., διανθισμένο με φαντασιώσεις αλυτρωτισμού, με μεγαλοϊδεατισμούς και γραφικές τσιρίδες εθνικού ενθουσιασμού, όπως κάθε φορά που η Εθνική Ελλάδος περνάει την γραμμή του κέντρου προς την αντίπαλη άμυνα.

Σεβασμιότατε. Θα πρέπει να αντιληφθείτε ότι είστε δημόσιο πρόσωπο και ως τέτοιο θα υποβληθείτε στην κριτική των έργων σας που έχουν δημόσιο χαρακτήρα. Δεν χαίρετε ασυλίας λόγω της ιδιότητας σας, ούτε βρίσκεστε στο απυρόβλητο. Και το σημαντικότερο: δεν έχετε κανένα δικαίωμα να περιχαρακώνετε έναν κόσμο, να τον ταυτίζετε με το δικό σας εθνικοχριστιανικό στερεότυπο και να αποκλείετε έναν άλλο κόσμο που έχει δικαίωμα και λόγο να ενδιαφέρεται για την τύχη των μνημείων της πόλης του. Δεν έχετε δικαίωμα να στερείτε από έναν κόσμο ορθόδοξων χριστιανών, στους οποίους απευθύνεστε, να ατενίζει στο μέλλον και να οικοδομεί δεσμούς αλληλεγγύης και σχέσεις σεβασμού με διαφορετικούς πολιτισμούς, ανθρώπους και τρόπους ζωής. Είναι ο κόσμος που δεν πάσχει από αλυτρωτισμούς, όπως εσείς, που δεν μισεί και δεν φοβάται την Ιστορία του, όπως εσείς, ούτε την θάβει στα κατακάθια της μνήμης, όπως εσείς. Είναι ένας κόσμος που θεωρεί τον Άλλο εικόνα του Εαυτού του (πόσο πιο θεολογικό ακούγεται αυτό ε;), ένας κόσμος που δεν φοβάται να μιλήσει για τα ξίφη των Οσμανιδών σε βάρος των Χριστιανών αλλά και για τα ξίφη των Χριστιανών σε βάρος κάποιων άλλων. Ένας κόσμος που δεν θέλει να ανταποδώσει ξίφη στα ξίφη, ούτε να πάρει το αίμα του πίσω. Διότι είτε σας αρέσει είτε δεν σας αρέσει, αυτή η πόλη, όπως και τόσες άλλες του ελλαδικού χώρου, δεν είχε μόνον (τουλάχιστον στη νεότερη ιστορία της) την χριστιανική (ελληνική) της συνιστώσα, είχε και την μουσουλμανική της, είχε και την εβραϊκή της. Και περί αυτού γίνεται ο λόγος. Αλλάς εσείς τι μας είπατε με την απάντηση σας, αντικρίζοντας την Ιστορία με έναν παραμορφωτικό φακό, για να νομιμοποιήσετε τον αλλόκοτο τρόπο μεταχείρισης ενός αλλόθρησκου μνημείου;

- Παρουσιάζετε την θεσμική Εκκλησία ως φυσικό κληρονόμο και θεματοφύλακα του Ελληνισμού και του Ελληνορθόδοξου πολιτισμού.

Να τα βάλετε τότε όχι μαζί μου αλλά με τον Μητροπολίτη Ναυπάκτου Ιερόθεο Βλάχο, ο οποίος άλλα φαίνεται να πιστεύει. Αντιγράφω τα λόγια του: «Για όσους γνωρίζουν τα πράγματα είναι γνωστό ότι ποτέ δεν υπήρξε ο λεγόμενος ελληνοχριστιανικός πολιτισμός (Ιερόθεος Βλάχος, Παρεμβάσεις στη σύγχρονη κοινωνία, 1994, σ. 18)».

Διότι γνωρίζετε άριστα ότι, το ιστορικό μόρφωμα του Ελληνορθόδοξου Έθνους είναι μια κατασκευή του εργαστηρίου των μέσων του 18ου αι. που θέλησε να συνδέσει μέσω της Ρωμαϊκής Εποχής και του Βυζαντίου τον ένδοξο κόσμο της Αρχαίας Ελλάδας με τον πολέμιό της Χριστιανισμό για να καλυφθεί το αφηγηματικό κενό που εμπόδιζε την συγκρότηση εθνικού κράτους και τη δημιουργία εθνικής συνείδησης με αδιάκοπη συνέχεια που θα ανέτρεχε δια μέσω όλων των ιστορικών περιόδων στην Αρχαία Ελλάδα των επιτευγμάτων της σκέψης και της τέχνης.

Κι ας σταματήσει επιτέλους αυτό το παραμύθι περί εμπροσθοφυλακής της θεσμικής Εκκλησίας στους αγώνες για την απελευθέρωση του Γένους: Ξέρετε άριστα τον βρώμικο ρόλο των Πατριαρχών και των Επισκόπων επί Οθωμανικής περιόδου και τον σφιχτό εναγκαλισμό τους με την Πύλη. Ως ενοικιαστές φόρου, εντολοδόχοι των διαταγών της οθωμανικής διοίκησης κι εκμεταλλευτές τεράστιων ακίνητων περιουσιών, είχαν κάθε συμφέρον στη διατήρηση της οθωμανικής κατοχής.

Γι’ αυτό άλλωστε έριξαν ανάθεμα στην Επανάσταση κι αφόρισαν τους ηγέτες της, αυτούς τους ίδιους που εκ των υστέρων κι επί τόσες δεκαετίες μας παρακινείτε να τιμούμε ως δήθεν υποκινημένους κι ευλογημένους από την Εκκλησία. Είναι ο ίδιος θεσμός που και στη συνέχεια απέδειξε το ταλέντο της στους αφορισμούς, κρίνοντας και στιγματίζοντας οποιονδήποτε δεν συνάδει με τις θέσεις της επίσημης Εκκλησίας, αφορίζοντας προσωπικότητες σαν τον Βενιζέλο, τον Ροϊδη, τον Λασκαράτο, τον Καζαντζάκη.

Είναι αυτή η θεσμική Εκκλησία που όταν διέγνωσε ότι ο δρόμος δεν είχε πισωγύρισμα συμπορεύτηκε τελικά με τους Επαναστάτες και διεκδίκησε κομβικό ρόλο στην συγκρότηση του νέου Ελληνικού Κράτους. Υπό αυτή την έννοια η ελληνορθόδοξη εκκλησία έχει ακόμα πιο πλούσιο ισλαμικό παρελθόν. Ένα παρελθόν συμπόρευσης και σφιχταγκαλιασμάτων με την Πύλη, τους αξιωματούχους της και τους κοτζαμπάσηδες.

Είναι η ίδια θεσμική Εκκλησία που αργότερα σφιχταγκαλιάστηκε με το ελληνικό Παλάτι και τις κατά καιρούς εξουσίες (Μεταξάς, μεταπολεμικές κυβερνήσεις, Δικτατορία), για να εξακολουθεί να απολαμβάνει την εξουσία της διαχείρισης του φόβου των ανθρώπων για το θάνατο με τα οικονομικά οφέλη που παράγει η εκμετάλλευση αυτού του φόβου για τις Μητροπόλεις και τους Μητροπολίτες.

Αυτή την τεράστια αξία της ακίνητης περιουσίας και τον οβολό των χριστιανών διαχειρίζεσθε και σεις Σεβασμιότατε σήμερα. H ίδια εκκλησιαστική περιουσία, με έσοδα της οποίας αγοράστηκε το τέμενος κάποτε. Η ίδια εκκλησιαστική περιουσία, που σας επιτρέπει να ζείτε σε αυτοκρατορική χλιδή με πλούσια άμφια κι άλλα αρχιερατικά αξεσουάρ. Η ίδια περιουσία καθώς και οι φόροι του ελληνικού λαού (στον οποίο ανήκουν και Έλληνες Μουσουλμάνοι, Έλληνες Εβραίοι ή άλλων δογμάτων ή άθεοι που συμμετέχουν αδιάκριτα στα φορολογικά βάρη) που σας «δίνουν» την ευκαιρία να αγοράζετε ένα από τα τελευταία πανάκριβα μοντέλα της ΒΜW και να διατηρείτε έτσι δύο πολυτελή αυτοκίνητα.

Και για να επανέλθουμε: δεν είμαστε στην εθνικόφρονα δεκαετία του ’50 για να μας βομβαρδίζετε με εθνικιστικές φαιδρότητες. Η δημόσια Ιστορία σήμερα είναι διατεθειμένη να σπάσει ταμπού δεκαετιών και το πράττει ξαναδιαβάζοντας την Ιστορία χωρίς τις αγκυλώσεις και τα φοβικά σύνδρομα του παρελθόντος. Κι όσο γι’ αυτά που κομπορρημονείτε, πρόκειται για απολιθωματικές εκφράσεις ενός ξεπερασμένου ιστοριογραφικού μοντέλου που υπηρέτησε κάποτε συγκεκριμένες σκοπιμότητες κι απέθανε.

- Διερωτηθήκατε για ποιον λόγο δεν απευθύνθηκα στους Έλληνες φορολογούμενους. Προφανώς διότι διαβάσατε το άρθρο μου υπό καθεστώς πανικού και διέφυγε της προσοχής ότι πρώτο αυτό έθεσα. Ξαναδιαβάστε το άρθρο.

- Μου καταλογίσατε ότι όσα γράφω είναι ένας έντεχνος τρόπος και δηλωτικός πόθου μου για συμμετοχή μου στις επικείμενες δημοτικές εκλογές.

Σας δηλώνω απερίφραστα ότι ουδέποτε είχα ή έχω οποιαδήποτε πρόθεση να συμμετέχω με οποιονδήποτε τρόπο ή ρόλο σε δημοτικές εκλογές, ούτε επίσης διατηρώ οποιαδήποτε κομματική ιδιότητα. Και κρατείστε το αυτό για να το θυμάστε. Ο καιρός γαρ εγγύς.

- Αρνείστε ότι οι εκκλησίες, τα τζαμιά και οι συναγωγές είναι προϊόντα της συνάντησης και της συνύπαρξης πολιτισμών κι ανθρώπων με διαφορετική πολιτισμική πλατφόρμα.

Η άποψη σας όμως είναι ανιστόρητη και βαθιά εσφαλμένη. Σας παραπέμπω αντί άλλων στις επισημάνσεις της τουρκολόγου Χρύσας Μελκίδη («Τα Μουσουλμανικά Μνημεία της Ξάνθης», έκδοση ΤΕΕ) ότι ο οθωμανικός πολιτισμός είναι το αποτέλεσμα της σύνθεσης των παλαιότερων παραδόσεων των σελτζούκων τούρκων, με τα σημαντικότερα επιτεύγματα του βυζαντινού πολιτισμού σε όλα τα επίπεδα. Σύνθεση φυλετική, πολιτική, θρησκευτική, με την δημιουργία του ισλαμοχριστιανικού ρεύματος του μπεκτασσισμού μέχρι και στην ιθύνουσα οθωμανική τάξη, στις επιστήμες (π.χ. στο δίκαιο) και φυσικά στον πολιτισμό. Ενδεικτικά αναφέρεται το παράδειγμα της μουσικής, όπου η ισλαμική μουσική του μυστικιστικού τάγματος των μεβλεβήδων επηρέασε την λόγια, την επώνυμη δηλ. μεταβυζαντινή μουσική, τις επιδράσεις της οποίας ακούμε σήμερα στο ρεμπέτικο. Επίσης αναφέρεται η αρχιτεκτονική, που είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστική: Π.χ. το παλιό τουρκικό σελτζουκικό τζαμί δεν έχει τρούλο, τον οποίο απέκτησε μετά την κατάκτηση του Βυζαντίου. Λίγοι γνωρίζουν ότι ο τρούλος των οθωμανικών τζαμιών, όπως και στην περίπτωση του Τεμένους του Μενδρεσέ, δεν είναι τουρκική επινόηση, αλλά αποτελεί την βυζαντινή συμμετοχή, όπως και συχνά η δομική τεχνολογία, οι αναλογίες και οι γενικότερες αρετές, στην δημιουργία της οθωμανικής αρχιτεκτονικής (βλ. σχετικά και την έκδοση του ΥΠ.ΠΟ «Μνημεία της οθωμανικής αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα»). Δυστυχώς, στην συνείδησή μας δεν έχουμε εντάξει στην ιστορία μας την οθωμανική περίοδό της, όπως κάναμε π.χ. με την ρωμαϊκή. Ταυτίζουμε κάθε τι ισλαμικό ή οθωμανικό με το «κακό τουρκικό», εκχωρώντας τα όλα στους Τούρκους.

Αντιλαμβάνεσθε όμως Σεβασμιότατε τον κίνδυνο που διατρέχουμε με τις απόψεις σας, που «βαφτίζουν» καθετί ισλαμικό ή οθωμανικό σε τούρκικο; Ότι αυτό που λέτε εσείς το λέει και η τούρκικη προπαγάνδα στους μη τουρκογενείς μουσουλμανικούς πληθυσμούς της Θράκης (Πομάκους και Ρομά).

Ε, λοιπόν, τα οθωμανικά μνημεία της Βέροιας εγώ δεν τα χαρίζω σε κανέναν και σε καμιά προπαγάνδα. Μας ανήκουν ως προϊόντα της συνύπαρξης μας. Κι αν διατηρείτε κι άλλες επιφυλάξεις ευχαρίστως σας συστήνω το έργο του καθηγητή Μουτσόπουλου «Λαϊκή Αρχιτεκτονική της Βέροιας» για να πληροφορηθείτε ποιοι έχτισαν τα τζαμιά, τη συναγωγή, τα σπίτια, τις βρύσες και τις γέφυρες της Βέροιας. Φραγκοτσλήδες και Ντεμπρελήδες μάστορες τα έχτισαν, οι θρυλικές συντεχνίες (τα ισνάφια) που αποτελούνταν από Έλληνες, Σλάβους κι Αλβανόφωνους Γκέγκηδες μάστορες που διέτρεχαν στην οθωμανική περίοδο την Βαλκανική ενδοχώρα, παραδίδοντας μας έργα τέχνης.

- Σε ποια σημεία του άρθρου μου Σεβασμιότατε εκπλαγήκατε από τους θρήνους μου για τους Μουσουλμάνους κατοίκους της που εξαναγκάστηκαν σε ανταλλαγή;

Περιέγραψα δίχως συναισθηματισμούς την ιστορία του Τεμένους και αυτή την αφήγηση την βαφτίσατε θρήνο; Έστω κι έτσι, δεν έχω ειλικρινά καμία αναστολή να θρηνήσω για τους Μουσουλμάνους συμπολίτες μου. Και (ναι) αυτοί που εκδιώχτηκαν μετά το 1922 ήταν συμπολίτες μας. Ξεχνάτε άλλωστε ότι αυτή η πόλη για τέσσερα χρόνια μετά την Απελευθέρωση της αλλά και την περίοδο 1920-1922 είχε Μουσουλμάνο Δήμαρχο. Σε αντίθεση λοιπόν με σας που θρηνείτε επιλεκτικά και μόνο για όσους θεωρείτε ότι κουβαλούν ελληνικό αίμα, εγώ θρηνώ για όλα τα θύματα των εθνοκαθάρσεων και των γενοκτονιών δίχως διάκριση θρησκείας ή εθνοτικής προέλευσης. Για όλα τα θύματα των φονικών εθνικισμών που χρησιμοποιούν ως πρόσχημα την ελευθερία και σωρεύουν στο όνομα της μόνο σφαγές, μακελειά, θανάτους και μίση. Στο όνομα αυτής της ελευθερίας οι εθνικισμοί του 19ου αι. έκαναν μνημεία της τους ομαδικούς τάφους σφαγμένων, τις γενοκτονίες, τα εγκλήματα και τους φονιάδες, τις παρελάσεις μίσους. Ε, λοιπόν αυτή την ελευθερία που σεις ευαγγελίζεσθε σας την επιστρέφω ως αισχρή κι απαράδεκτη.

Μήπως δεν είναι το ίδιο πρόσχημα που η θεσμική Εκκλησία χρησιμοποίησε ανά τους αιώνες, για να καταδιώξει και σφάξει τους Εθνικούς (ειδωλολάτρες-πολυθεϊστές), που συνέτριψε τα επιτεύγματα του αρχαίου κόσμου για να κτίσει επάνω τους ναούς, που έστειλε φιλοσόφους και ανοικτά μυαλά στην πυρά;

Κι επειδή την διαφορετική από τη δική σας άποψη τόλμησα να εκφράσω με το άρθρο μου, σεις, αντί άλλου ισχυρισμού, πράξατε αυτό που με απαράμιλλη ικανότητα πράττει από αιώνων η θεσμική Εκκλησία: με θρασύτητα με χαρακτηρίσατε ανθέλληνα και με κατατάξατε στους πολέμιους του Έθνους και της Εκκλησίας.

Σας το λέω απερίφραστα ότι αυτή η Εκκλησία που σεις εκφράζετε δεν με αφορά. Με αφορά και με συγκινεί η Εκκλησία για την οποία μιλούν ο Κάλλιστος Wear, ο Πλακίδας Deseille, ο Ιουστίνος Πόποβιτς, ο Βασίλειος Γοντικάκης, ο μακαριστός Σιατίστης Αντώνιος, ο οποίος μάλιστα ήταν και πρότυπο ακτημοσύνης. Ένας Μητροπολίτης που δεν είχε αυτοκίνητο. Που ταξίδευε στην Αθήνα για να συμμετάσχει στις Συνόδους με λεωφορείο, που επισκεπτόταν τα χωριά της περιφέρειας του με τα πόδια ή πάνω στις καρότσες αγροτικών. Και με αφορά και με συγκινεί μια άλλη Ελλάδα, αυτή του Νίκου-Γαβριήλ Πεντζίκη, του Λορεντζάτου, του Γιαννούλη Χαλεπά.

Εγώ ο «ανθέλληνας» υπηρέτησα τη στρατιωτική μου θητεία στη Σαμοθράκη. Εσείς ο «πατριώτης» που υπηρετήσατε αλήθεια;

- Και δεν φτάνει ότι με κατηγορείτε για εθνική μειοδοσία, αλλά επί της ουσίας του άρθρου μου ψεύδεστε κιόλας:

Ισχυρίζεστε ότι ουδέποτε πέρασε από το νου οποιουδήποτε προκατόχου σας η ιδέα της μετατροπής του Τεμένους σε ναό ή κάτι παρόμοιο.

Σας παραπέμπω σε άρθρο του φιλικά προς εσάς προσκείμενου και βραβευμένου από εσάς συγγραφέα, του Θωμά Γαβριηλίδη, ο οποίος, σε άρθρο του στα «Χρονικά ΕΜΙΠΗ» (αρ. φ. 5, σ. 10), είχε αποκαλύψει ότι η αγορά του Τεμένους το 1936 είχε γίνει από τον τότε Μητροπολίτη Βέροιας Πολύκαρπο, με σκοπό τη μετατροπή του σε Ναό, κάτι όμως που τελικά δεν συνέβη εξ αιτίας απαγορευτικών διατάξεων από την Αθήνα και προκειμένου να μην δημιουργηθεί διπλωματικό πρόβλημα!

- Ισχυρίζεστε ότι, σε αντίθεση με τους γείτονές μας Τούρκους, εμείς οι πεπολιτισμένοι (Λαός κι Εκκλησία) σεβαστήκαμε τα οθωμανικά μνημεία και ιδιαίτερα τους αλλόθρησκους λατρευτικούς χώρους και δεν τους μετατρέψαμε, όπως αντιθέτως έπραξαν οι απολίτιστοι Τούρκοι, σε λουτρά, γυμναστήρια, κινηματογράφους, κέντρα διασκέδασης, ακόμη και σε στάβλους. «Με τον κατάλογο», όπως χαρακτηριστικά λέτε, «να μην έχει τέλος».

Όντως Σεβασμιότατε, αυτός ο κατάλογος της ντροπής και του αίσχους δεν έχει τέλος. Έχει όμως συνέχεια ελληνικότατη. Και δείτε την: Το Τέμενος του Μενδρεσέ χρησιμοποιούνταν από τους Προσκόπους αλλά κάποτε και ως στάβλος. Το έτερο Τζαμί της πόλης (Ορτά Τζαμί) χρησιμοποιήθηκε ως κατάστημα πώλησης μουσικών οργάνων, ως μαρμαράδικο και ως πριονοκορδέλα.

Πάμε και σε άλλες πόλεις; Στο Ηράκλειο της Κρήτης το Δεφτερδάρ Τζαμί χρησιμοποιήθηκε επί χρόνια ως κινηματογράφος με την επωνυμία «Αγλαϊα» και στη συνέχεια με την επωνυμία «Μινώα», όπως και το έτερο του Μαχμούτ Αγά με την ονομασία «Παλλάς». Με την ίδια χρήση και το τζαμί των Χανίων, όπου σήμερα στεγάζεται το Αρχαιολογικό Μουσείο. Με την ίδια επίσης χρήση και μάλιστα ως κινηματογράφος πορνό χρησιμοποιούνταν επί δεκαετίες το Χαμζά Μπέη Τζαμί στη Θεσσαλονίκη (το γνωστότατο σε όλους σινεμά «Αλκαζάρ»). Ως πορνοσίνεμα χρησιμοποιούνταν μέχρι τη δεκαετία του ’80 και το τζαμί στην Πλατεία Συντάγματος του Ναυπλίου. Ως μαντρί άλλοτε κι ως κινηματογράφος το τζαμί της Νερατζές στο Ρέθυμνο, ως μαγαζί και κινηματογράφος το Γενί Τζαμί της Μυτιλήνης, ως εκκοκιστήριο βάμβακος το Μαυσωλείο των Γιαννιτσών, ως ξυλουργείο μέχρι σήμερα το τζαμί Κοτζά Μουσταφά στις Σέρρες. Και ο κατάλογος δεν έχει τέλος. Για να μην μιλήσουμε και για την τύχη των Συναγωγών, με ενδεικτική περίπτωση αυτή των Χανίων που επί δεκαετίες χρησιμοποιούνταν ως στάβλος. Για να μην μιλήσουμε για την διαρπαγή των ταφικών μνημείων του εβραϊκού νεκροταφείου της Σαλονίκης και τη χρησιμοποίηση πολλών πλακών ως δομικό υλικό για την ανέγερση του Ναού του Αγ. Δημητρίου (όπου επί 16ετία ήσασταν εσείς Σεβασμιότατε Προϊστάμενος).

Αντί λοιπόν να σχολιάζετε «το αγκάθι στο μάτι του άλλου», δείτε πρώτα «το δοκάρι στο δικό σας μάτι».

- Και κλείνω με το καλύτερο! Δεν αντισταθήκατε στον πειρασμό Σεβασμιότατε να με ειρωνευτείτε κλείνοντας το κείμενο σας επί λέξει: «Βεβαίως κατανοώ ότι μετά τη βράβευση σας από την Ισραηλιτική Κοινότητα θα θέλατε ασφαλώς και μία αντίστοιχη Ισλαμικής προέλευσης».

Και τούτη μόνον η αποστροφή του κειμένου σας φθάνει για να αντιληφθεί κανείς την κακεντρέχεια του συντάκτη. Η αναφορά σας αυτή και μόνον, ξεπερνά τα όρια της συνωμοσιολογίας κι αγγίζει τις παρυφές του αντισημιτισμού.

Αν και δεν βλέπω το λόγο γιατί θα ήταν επιλήψιμο (ή ύποπτο) να έχω βραβευθεί από την Ισραηλιτική Κοινότητα, σας πληροφορώ ωστόσο ότι ουδέποτε βραβεύτηκα είτε εγώ ως πρόσωπο είτε το συγγραφικό μου έργο από οποιαδήποτε κοινότητα ή οργάνωση του εσωτερικού ή του εξωτερικού. Ακόμα και τα βιβλία μου δεν εκδόθηκαν ποτέ (παρ΄ ότι θα μου ήταν δυνατό) από το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο αλλά εκδόθηκαν από εκδοτικό οίκο των Αθηνών. Και μάλιστα, πέρα από τις επαινετικές βιβλιοκρισίες που γράφτηκαν, η μόνη έκφραση συγχαρητηρίων που δέχτηκα μέχρι σήμερα εγγράφως δεν προερχόταν από εβραϊκούς κύκλους αλλά (ακούστε το αυτό) από τον Μητροπολίτη Δράμας κ. Παύλο.

Άλλωστε ας μην ξεχνάμε ότι σεις είστε αυτός που έχετε στήσει «βιομηχανία» βραβεύσεων μέχρι και αγιοποιήσεων. Συνεπώς, μην ανησυχείτε ότι μετά την δημοσίευση του άρθρου μου θα πάω να εισπράξω επιταγές ανταμοιβής από το τουρκικό προξενείο ή από την Μοσάντ.

Δεν υπολογίσατε ποτέ ότι τα κίνητρα ενός ανθρώπου δεν είναι πάντα οικονομικά ή «εκ του πονηρού», όπως ίσως υποκρύπτονται στις δικές σας ενέργειες. Υπάρχουν και άνθρωποι που απλώς αγαπάνε την πόλη τους και ενδιαφέρονται για το καλό της. Αυτό όμως μάλλον σας είναι ξένο.

Γιώργος Λιόλιος

Δημοσιεύεται στην εφημερίδα της Βέροιας "Μακεδονική" στο φύλλο της 10.07.2010

Τέμενος Μενδρεσέ (2)

Παρατίθεται αυτούσιο το κείμενο της απάντησης του Μητροπολίτη Βέροιας & Νάουσας Παντελεήμονος Καλπακίδη στο άρθρο του Γιώργου Λιόλιου με τίτλο Παρεκκλήσι "Ο Μενδρεσές" που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα της Βέροιας "Μακεδονική" στις 2.7.2010

             __________________________________________________________________

Απάντηση του Μητροπολίτη για το «Μεντρεσέ»

Τρίτη, 06 Ιουλίου 2010

«Κύριε Διευθυντά,

Με θλίψη ανέγνωσα το ολοσέλιδο άρθρο της εφημερίδας σας (φυλ. 3465/2-7-2010), με υπέρτιτλο Παρεκκλήσι «Ο Μενδρεσές». Σκέφθηκα να παραβλέψω και να σιωπήσω, γνωρίζοντας ότι οι σημασίες δεν είναι μεταβιβάσιμες, ώστε η βαθιά ψυχική απόσταση πού χωρίζει τις υπάρξεις με διαφορετική ψυχοσύνθεση δεν μειώνεται με τίποτε. Γράφω, ωστόσο, προκειμένου να αντικρούσω τις σημαντικότερες ανακρίβειες που εκθέτετε, και κυρίως γράφω χάριν των Ελληνορθόδοξων αναγνωστών σας. Έχω την πεποίθηση ότι οι “Ελληνορθόδοξοι αναγνώστες που τυχόν έχετε, θα ήθελαν να διαβάσουν αυτή την απάντηση.

Αναφέρω εν πρώτοις ότι οι δεσμεύσεις του Ευρωπαϊκού πολιτισμού είναι Χριστιανικές. Αναφέρω, επίσης, ότι η Μητρόπολις Βέροιας είναι κυρία του Μενδρεσσέ κατά τον πλέον νόμιμο και διεθνώς παραδεκτό τρόπο. Διερωτώμαι, ωστόσο, δυνάμει τίνος δικαίου και δικαιώματος οι προ της Μητροπόλεως κτήτορες απέκτησαν τον χώρο και οικοδόμησαν. Διότι το ξίφος των Οσμανιδών δεν δημιουργεί δίκαιο” και για να μην διακινδυνεύεται άλλη αυταπάτη, το διεθνές δίκαιο αρνείται τον κανόνα της παραγραφής.

Μπορείτε, λοιπόν, να απευθυνθείτε και στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην Εθνική Πολιτεία, των όποιων χρήματα έχουν τοποθετηθεί στην ανακαίνιση του κτηρίου, εκθέτοντας το ερώτημα αν επιτρέπεται στον μόνο νόμιμο κύριο να προβαίνει σε πολιτιστικές εκδηλώσεις με θέμα τον Απόστολο Παύλο, εισάγοντας εντός του κτηρίου και μη λατρευτική εξεικόνιση του Άγιου.

Μπορείτε, ακόμη, να θέσετε το ερώτημα στους Βέλγους, Γάλλους, Γερμανούς φορολογουμένους και να λάβετε απάντηση. Η Μητρόπολις Βέροιας θα την σεβασθεί. Κατανοείστε, όμως, ότι στα ίδια χρήματα συνεισφέρουν και οι Έλληνες φορολογούμενοι, εν τέλει και οι Βεροιείς. Μπορούσατε δηλαδή να είχατε ρωτήσει και αυτούς, δείγματος χάριν και μπορείτε να τους ρωτήσετε ακόμη.

Με τις υπόλοιπες νομικές ακροβασίες περί απαλλοτριώσεως και άλλων δαιμονίων, η περί τολμηρών πολιτικών παραγόντων είναι ασήμαντο να ασχοληθώ. Οι εκλογές είναι εγγύς, ώστε καθώς λέγει ό Αριστοτέλης, «το συμβαίνον επί των ονομάτων και επί των πραγμάτων ηγούμεθα συμβαίνειν». Μπορείτε, άραγε, να πολιτευθείτε και να εκπληρώσετε τον πόθο σας, αντί να επιβάλλετε την εκπλήρωση σε άλλους, μη επιθυμούντες όσα εσείς.

Η “Ελληνορθόδοξη Εκκλησία, και ο Λαός της, δεν έχει Ισλαμικό παρελθόν. Ή θέση σας, «Τα τζαμιά και οι συναγωγές δεν χτίστηκαν από μουσουλμάνους ή εβραίους μόνον. Ήταν προϊόντα συνάντησης και συνύπαρξης πολιτισμών κι ως τέτοια πρέπει να ειδωθούν, ανεξάρτημα από τον ιδιαίτερο θρησκευτικό τους χαρακτήρα. Αλλά ως τέτοια πρέπει και να τα σεβαστούμε. Όχι ως μνημεία των Άλλων αλλά όλων μας (και στους όλους ανήκουν και οι Άλλοι)», είναι ολοτελώς ανακριβής. Λοιπόν, τα τζαμιά τα έκτισαν οι Οθωμανοί, οι ΚΑΤΑΚΤΗΤΕΣ του τόπου μας, οι ΒΙΑΙΟΙ και οι ΒΑΡΒΑΡΟΙ. Και τα έκτισαν με την δήωση των ιερών Ναών και μνημείων μας, την αρπαγή των πόρων μας, με το ΑΙΜΑ μας. Τέτοια έργα δεν είναι προϊόντα συνάντησης και συνύπαρξης πολιτισμών, όπως παραδοξολογείτε (χρησιμοποιώ την απαλότερη λέξη). Τέτοιες πράξεις και τέτοια έργα είναι άντικρυς αντίθετα στον πολιτισμό και στην συνύπαρξη, αντίθετα ακόμη και στον πρωτόλειο ανθρωπισμό. Μαρτυρία μέγιστη και εγγύτατη, οι 2000 και πλέον Νεομάρτυρες της Νάουσας. Διακαίωμά σας να θεωρείτε πολιτισμική συνύπαρξη και συνάντηση λαών τον τρόμο και την λεπίδα του τουρκικού ισλαμισμού, ακόμα και να αγάλλεσθε διότι κάποτε συνέβη. Εμείς οι Ελληνορθόδοξοι δεν το αποδεχόμεθα. Επαναλαμβάνω έως ανιαρότητος ότι εμείς Ισλαμικό πολιτισμικό παρελθόν δεν έχομε” ζοφερή και αποτρόπαιη μνήμη κατακτήσεως και σκλαβιάς έχομε. Γι’ αυτό οι εκκλησιές μας ήταν υπόγειες.

Εις αντίθεσιν των δεινών μας, η Μητρόπολις Βέροιας δεν κατεδάφισε τον Μενδρεσσέ, ούτε απέσπασε τον μιναρέ. Σεβάστηκε κι αυτό πού την προσέβαλε αφόρητα. Ο Μεντρεσές καλλωπισμένος και ανακαινισμένος είναι στην θέση του. Βεβαιωθείτε ότι η κατεδάφιση ήταν απλή υπόθεση. Ιδίως το 1922, το 1936, την δεκαετία ‘40, το 1955, το 1974. Τέτοια σκέψη δεν έλόγισε καν τον νου προκατόχου μου. Πέντε σχεδόν αιώνες αγνόησαν βιαίως την Ελληνορθόδοξη παρουσία στην Βέροια, στην Μακεδονία, στην Ελλάδα, στην Ρωμανία, δηλαδή στον γεννέθλιο τόπο της. Κι εμείς οι “Ελληνορθόδοξοι αγνοήσαμε υπομονητικώς πέντε αιώνες βιαιοτήτων και ανταπεξήλθαμε εν ονόματι του Ιησού της Μαρίας και του Έλληνος Λόγου. Διότι Ορθοδοξία είναι ή Ελληνική έκβαση του Χριστιανισμού.

«Παρεκκλήσι» τον Μενδρεσσέ δεν πρόκειται να κάνω, έστω κι αν το ιδιοκτησιακό καθεστώς θα επέτρεπε, έστω κι αν δεν πρόκειται για μνημείο, κατά την νομική και δεσμεύουσα έννοια του όρου. Κυριώτατα, διότι έτσι θα βεβηλώναμε την Εκκλησία, θα διακόπταμε την μνήμη της επώδυνης προσβολής πέντε αιώνων και θα παρείχαμε άφεση στην θηριωδία χωρίς μετάνοια, καθιστάμενοι κληρονόμοι των δημίων μας. Κατ’ ευκαιρίαν υπενθυμίζω σ’ εσάς και στον αρθρογράφο σας ότι είμεθα φυσικοί κληρονόμοι και θεματοφύλακες του Οικουμενικού Ελληνισμού. Και γνωρίζομε τούτο ενσυνειδήτως από τις απαρχές μας, εμείς οι Ελληνορθόδοξοι. Γι’ αυτό ο Άγιος Ιουστίνος καταλέγει, «οι μετά Λόγου βιώσαντες Χριστιανοί εισί, καν άθεοι ενομίσθησαν, οίον εν Έλλησιν... Σωκράτης και Ηράκλειτος και οι όμοιοι αυτοίς» [Απολγητικός προς Αντωνίνον Πίον]. Οι Έλληνες πρόγονοι μας, διαβάντος του Παύλου, εστράφησαν άγεληδόν στον Χριστιανισμό. Επειδή ο Ιησούς της Μαρίας ήταν ο κομιστής, στον κόσμο, της ευδοκίας που προσδοκούσαν με την τραγωδία και την φιλοσοφία, την τέχνη και την επιστήμη. Ελευθέρως εισήλθαν στην Ζωή της ευδοκίας οι Έλληνες πιστεύοντας, δηλαδή μεταποιώντας την στάση τους έναντι της υπάρξεως εν Χριστώ. Και στα ερείπια των ιερών τους έκτισαν εκκλησιές. Σε τέτοια ερείπια, εκείνοι οι Έλληνες και οι απόγονοι τους έκτισαν τον Άγιο Ιωάννη τον Ελεήμονα, στην Βέροια. Ως γνήσιος απόγονος και αδιαφιλονείκητος κληρονόμος εκείνων, μαζί με τον ελληνορθόδοξο Λαό, ανοικοδομώ τον Ναό, τηρώντας τις υποδείξεις της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας όχι «ως μεγαλοτσιφλικάς γης» (sic), που εμπαθώς ανακριβολογείτε.

Προσθέτω, εν τέλει, τούτο: Θρηνολογείτε, διότι «οι συμπολίτες μας μουσουλμάνοι» έφυγαν αναγκαστικώς, εξ αίτιας της ανταλλαγής των πληθυσμών. Δικαίωμα σας απόλυτο η θρηνωδία αυτή. “Ωστόσο, οι κατακτητές δεν είναι συμπολίτες των κατακτημένων, ούτε η ανταλλαγή των πληθυσμών ήταν έργο της Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας ή της “Ελληνικής Πολιτείας. Ήταν η βίαιη και επιβλητική απόφαση των ηγετών και πραγματικών συμπολιτών τους, Κεμάλ Ατατούρκ και Ισμέτ Ινονού.

Το πάθος να πολεμείτε την Ρωμανία και τον πολιτισμό της, στο πρόσωπο μου, άλλοτε κατακλύζει το άρθρο σας και άλλοτε ρέει υποδορείως. Το πάθος αυτό, οσονδήποτε οδυνηρό, με τιμά. Να γνωρίζετε όμως τούτο: Η Ρωμανία κι αν επέρασε, ανθεί και φέρει κι άλλο.

Υποπτεύομαι ότι η διαφορά μας είναι η αλήθεια που οδηγεί από την σκοτεινή στην φωτεινή ζώνη του εαυτού μας, κάτι εκ διαμέτρου αντίθετο προς τον δήθεν πολλαπλό και ποικίλο και βολευμένως ηδύ άνθρωπο της «πολυπολιτισμικότητας», που άτεχνώς εισηγείσθε, την μόλις ένα βήμα απέχουσαν από την τυραννία, την άντικρυς αντίθετη προς την Οικουμενικότητα της Ελληνορθοδοξίας πού ενστερνίζομαι. Χαίρετε.

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

Ο Βεροίας και Ναούσης Παντελεήμων

Υστερόγραφον προς τον αρθρογράφο: Σας παραπέμπω στον παλαιό μητροπολιτικό Ναό Βέροιας και την βεβήλωση πού υπέστη από την «πολιτισμική συνύπαρξη», στους αμέρτητους ιερούς Ναούς και Μονές της Μικράς Ασίας, του Πόντου, της κατεχόμενης Κύπρου (για να μην πάμε πολύ πίσω) πού δέν έτυχαν ίχνους σεβασμού, από τους εκπροσώπους αυτών που υπερασπίζεθε, και πού μετατράπηκαν σε λουτρά, σε γυμναστήρια, σε κινηματογράφους, σε κέντρα διασκεδάσεως ακόμη και σε στάβλους και ο κατάλογος δεν έχει τέλος. Ο Μενδρεσσές δεν υπέστη βεβήλωση ούτε βέβαια μετετράπη σε παρεκκλήσιο, όπως για επικοινωνιακούς λόγους με περισσή εμπάθεια ατυχώς ισχυρίζεσθε, άλλα χρησιμοποιείται για καθαρά πολιτιστικού και επιστημονικού χαρακτήρος εκδηλώσεις όπως ημερίδες, συνέδρια, ποιητικές βραδιές κλπ απόδειξις το ενδιαφέρον πολιτιστικών φορέων που ζητούν τον χώρο για τη διοργάνωση των εκδηλώσεων τους (Φίλοι Βυζαντινού Μουσείου, Φίλοι Θεάτρου, Σχολεία κ.ά.). Βεβαίως καταννοώ ότι μετά τη βράβευσή σας από την Ισραηλιτική Κοινότητα θα θέλατε ασφαλώς και μία αντίστοιχη Ισλαμικής προελεύσεως.»

Σ.Σ.: Καθόλα σεβαστή η άποψη του σεβασμιότατου Μητροπολίτη μας, όμως εξίσου σεβαστές από τη «Μ» είναι όλες οι απόψεις φτάνουν στα γραφεία μας, εμπεριστατωμένες, ενυπόγραφες και χωρίς υβριστικό χαρακτήρα. Η εφημερίδα αποτελεί βήμα διαλόγου και προβληματισμού. Χαιρόμαστε ιδιαίτερα που ο Σεβασμιότατος δίνει τη δική του απάντηση μέσω της εφημερίδας μας στο άρθρο του κ.Λιόλιου, για ένα ζήτημα που προβλημάτισε αρκετούς, απ’ότι φαίνεται, κατοίκους της Βέροιας.

Πηγή: εφημερίδα "Μακεδονική" 6.7.2010