Τέμενος Μενδρεσέ (2)

Παρατίθεται αυτούσιο το κείμενο της απάντησης του Μητροπολίτη Βέροιας & Νάουσας Παντελεήμονος Καλπακίδη στο άρθρο του Γιώργου Λιόλιου με τίτλο Παρεκκλήσι "Ο Μενδρεσές" που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα της Βέροιας "Μακεδονική" στις 2.7.2010

             __________________________________________________________________

Απάντηση του Μητροπολίτη για το «Μεντρεσέ»

Τρίτη, 06 Ιουλίου 2010

«Κύριε Διευθυντά,

Με θλίψη ανέγνωσα το ολοσέλιδο άρθρο της εφημερίδας σας (φυλ. 3465/2-7-2010), με υπέρτιτλο Παρεκκλήσι «Ο Μενδρεσές». Σκέφθηκα να παραβλέψω και να σιωπήσω, γνωρίζοντας ότι οι σημασίες δεν είναι μεταβιβάσιμες, ώστε η βαθιά ψυχική απόσταση πού χωρίζει τις υπάρξεις με διαφορετική ψυχοσύνθεση δεν μειώνεται με τίποτε. Γράφω, ωστόσο, προκειμένου να αντικρούσω τις σημαντικότερες ανακρίβειες που εκθέτετε, και κυρίως γράφω χάριν των Ελληνορθόδοξων αναγνωστών σας. Έχω την πεποίθηση ότι οι “Ελληνορθόδοξοι αναγνώστες που τυχόν έχετε, θα ήθελαν να διαβάσουν αυτή την απάντηση.

Αναφέρω εν πρώτοις ότι οι δεσμεύσεις του Ευρωπαϊκού πολιτισμού είναι Χριστιανικές. Αναφέρω, επίσης, ότι η Μητρόπολις Βέροιας είναι κυρία του Μενδρεσσέ κατά τον πλέον νόμιμο και διεθνώς παραδεκτό τρόπο. Διερωτώμαι, ωστόσο, δυνάμει τίνος δικαίου και δικαιώματος οι προ της Μητροπόλεως κτήτορες απέκτησαν τον χώρο και οικοδόμησαν. Διότι το ξίφος των Οσμανιδών δεν δημιουργεί δίκαιο” και για να μην διακινδυνεύεται άλλη αυταπάτη, το διεθνές δίκαιο αρνείται τον κανόνα της παραγραφής.

Μπορείτε, λοιπόν, να απευθυνθείτε και στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην Εθνική Πολιτεία, των όποιων χρήματα έχουν τοποθετηθεί στην ανακαίνιση του κτηρίου, εκθέτοντας το ερώτημα αν επιτρέπεται στον μόνο νόμιμο κύριο να προβαίνει σε πολιτιστικές εκδηλώσεις με θέμα τον Απόστολο Παύλο, εισάγοντας εντός του κτηρίου και μη λατρευτική εξεικόνιση του Άγιου.

Μπορείτε, ακόμη, να θέσετε το ερώτημα στους Βέλγους, Γάλλους, Γερμανούς φορολογουμένους και να λάβετε απάντηση. Η Μητρόπολις Βέροιας θα την σεβασθεί. Κατανοείστε, όμως, ότι στα ίδια χρήματα συνεισφέρουν και οι Έλληνες φορολογούμενοι, εν τέλει και οι Βεροιείς. Μπορούσατε δηλαδή να είχατε ρωτήσει και αυτούς, δείγματος χάριν και μπορείτε να τους ρωτήσετε ακόμη.

Με τις υπόλοιπες νομικές ακροβασίες περί απαλλοτριώσεως και άλλων δαιμονίων, η περί τολμηρών πολιτικών παραγόντων είναι ασήμαντο να ασχοληθώ. Οι εκλογές είναι εγγύς, ώστε καθώς λέγει ό Αριστοτέλης, «το συμβαίνον επί των ονομάτων και επί των πραγμάτων ηγούμεθα συμβαίνειν». Μπορείτε, άραγε, να πολιτευθείτε και να εκπληρώσετε τον πόθο σας, αντί να επιβάλλετε την εκπλήρωση σε άλλους, μη επιθυμούντες όσα εσείς.

Η “Ελληνορθόδοξη Εκκλησία, και ο Λαός της, δεν έχει Ισλαμικό παρελθόν. Ή θέση σας, «Τα τζαμιά και οι συναγωγές δεν χτίστηκαν από μουσουλμάνους ή εβραίους μόνον. Ήταν προϊόντα συνάντησης και συνύπαρξης πολιτισμών κι ως τέτοια πρέπει να ειδωθούν, ανεξάρτημα από τον ιδιαίτερο θρησκευτικό τους χαρακτήρα. Αλλά ως τέτοια πρέπει και να τα σεβαστούμε. Όχι ως μνημεία των Άλλων αλλά όλων μας (και στους όλους ανήκουν και οι Άλλοι)», είναι ολοτελώς ανακριβής. Λοιπόν, τα τζαμιά τα έκτισαν οι Οθωμανοί, οι ΚΑΤΑΚΤΗΤΕΣ του τόπου μας, οι ΒΙΑΙΟΙ και οι ΒΑΡΒΑΡΟΙ. Και τα έκτισαν με την δήωση των ιερών Ναών και μνημείων μας, την αρπαγή των πόρων μας, με το ΑΙΜΑ μας. Τέτοια έργα δεν είναι προϊόντα συνάντησης και συνύπαρξης πολιτισμών, όπως παραδοξολογείτε (χρησιμοποιώ την απαλότερη λέξη). Τέτοιες πράξεις και τέτοια έργα είναι άντικρυς αντίθετα στον πολιτισμό και στην συνύπαρξη, αντίθετα ακόμη και στον πρωτόλειο ανθρωπισμό. Μαρτυρία μέγιστη και εγγύτατη, οι 2000 και πλέον Νεομάρτυρες της Νάουσας. Διακαίωμά σας να θεωρείτε πολιτισμική συνύπαρξη και συνάντηση λαών τον τρόμο και την λεπίδα του τουρκικού ισλαμισμού, ακόμα και να αγάλλεσθε διότι κάποτε συνέβη. Εμείς οι Ελληνορθόδοξοι δεν το αποδεχόμεθα. Επαναλαμβάνω έως ανιαρότητος ότι εμείς Ισλαμικό πολιτισμικό παρελθόν δεν έχομε” ζοφερή και αποτρόπαιη μνήμη κατακτήσεως και σκλαβιάς έχομε. Γι’ αυτό οι εκκλησιές μας ήταν υπόγειες.

Εις αντίθεσιν των δεινών μας, η Μητρόπολις Βέροιας δεν κατεδάφισε τον Μενδρεσσέ, ούτε απέσπασε τον μιναρέ. Σεβάστηκε κι αυτό πού την προσέβαλε αφόρητα. Ο Μεντρεσές καλλωπισμένος και ανακαινισμένος είναι στην θέση του. Βεβαιωθείτε ότι η κατεδάφιση ήταν απλή υπόθεση. Ιδίως το 1922, το 1936, την δεκαετία ‘40, το 1955, το 1974. Τέτοια σκέψη δεν έλόγισε καν τον νου προκατόχου μου. Πέντε σχεδόν αιώνες αγνόησαν βιαίως την Ελληνορθόδοξη παρουσία στην Βέροια, στην Μακεδονία, στην Ελλάδα, στην Ρωμανία, δηλαδή στον γεννέθλιο τόπο της. Κι εμείς οι “Ελληνορθόδοξοι αγνοήσαμε υπομονητικώς πέντε αιώνες βιαιοτήτων και ανταπεξήλθαμε εν ονόματι του Ιησού της Μαρίας και του Έλληνος Λόγου. Διότι Ορθοδοξία είναι ή Ελληνική έκβαση του Χριστιανισμού.

«Παρεκκλήσι» τον Μενδρεσσέ δεν πρόκειται να κάνω, έστω κι αν το ιδιοκτησιακό καθεστώς θα επέτρεπε, έστω κι αν δεν πρόκειται για μνημείο, κατά την νομική και δεσμεύουσα έννοια του όρου. Κυριώτατα, διότι έτσι θα βεβηλώναμε την Εκκλησία, θα διακόπταμε την μνήμη της επώδυνης προσβολής πέντε αιώνων και θα παρείχαμε άφεση στην θηριωδία χωρίς μετάνοια, καθιστάμενοι κληρονόμοι των δημίων μας. Κατ’ ευκαιρίαν υπενθυμίζω σ’ εσάς και στον αρθρογράφο σας ότι είμεθα φυσικοί κληρονόμοι και θεματοφύλακες του Οικουμενικού Ελληνισμού. Και γνωρίζομε τούτο ενσυνειδήτως από τις απαρχές μας, εμείς οι Ελληνορθόδοξοι. Γι’ αυτό ο Άγιος Ιουστίνος καταλέγει, «οι μετά Λόγου βιώσαντες Χριστιανοί εισί, καν άθεοι ενομίσθησαν, οίον εν Έλλησιν... Σωκράτης και Ηράκλειτος και οι όμοιοι αυτοίς» [Απολγητικός προς Αντωνίνον Πίον]. Οι Έλληνες πρόγονοι μας, διαβάντος του Παύλου, εστράφησαν άγεληδόν στον Χριστιανισμό. Επειδή ο Ιησούς της Μαρίας ήταν ο κομιστής, στον κόσμο, της ευδοκίας που προσδοκούσαν με την τραγωδία και την φιλοσοφία, την τέχνη και την επιστήμη. Ελευθέρως εισήλθαν στην Ζωή της ευδοκίας οι Έλληνες πιστεύοντας, δηλαδή μεταποιώντας την στάση τους έναντι της υπάρξεως εν Χριστώ. Και στα ερείπια των ιερών τους έκτισαν εκκλησιές. Σε τέτοια ερείπια, εκείνοι οι Έλληνες και οι απόγονοι τους έκτισαν τον Άγιο Ιωάννη τον Ελεήμονα, στην Βέροια. Ως γνήσιος απόγονος και αδιαφιλονείκητος κληρονόμος εκείνων, μαζί με τον ελληνορθόδοξο Λαό, ανοικοδομώ τον Ναό, τηρώντας τις υποδείξεις της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας όχι «ως μεγαλοτσιφλικάς γης» (sic), που εμπαθώς ανακριβολογείτε.

Προσθέτω, εν τέλει, τούτο: Θρηνολογείτε, διότι «οι συμπολίτες μας μουσουλμάνοι» έφυγαν αναγκαστικώς, εξ αίτιας της ανταλλαγής των πληθυσμών. Δικαίωμα σας απόλυτο η θρηνωδία αυτή. “Ωστόσο, οι κατακτητές δεν είναι συμπολίτες των κατακτημένων, ούτε η ανταλλαγή των πληθυσμών ήταν έργο της Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας ή της “Ελληνικής Πολιτείας. Ήταν η βίαιη και επιβλητική απόφαση των ηγετών και πραγματικών συμπολιτών τους, Κεμάλ Ατατούρκ και Ισμέτ Ινονού.

Το πάθος να πολεμείτε την Ρωμανία και τον πολιτισμό της, στο πρόσωπο μου, άλλοτε κατακλύζει το άρθρο σας και άλλοτε ρέει υποδορείως. Το πάθος αυτό, οσονδήποτε οδυνηρό, με τιμά. Να γνωρίζετε όμως τούτο: Η Ρωμανία κι αν επέρασε, ανθεί και φέρει κι άλλο.

Υποπτεύομαι ότι η διαφορά μας είναι η αλήθεια που οδηγεί από την σκοτεινή στην φωτεινή ζώνη του εαυτού μας, κάτι εκ διαμέτρου αντίθετο προς τον δήθεν πολλαπλό και ποικίλο και βολευμένως ηδύ άνθρωπο της «πολυπολιτισμικότητας», που άτεχνώς εισηγείσθε, την μόλις ένα βήμα απέχουσαν από την τυραννία, την άντικρυς αντίθετη προς την Οικουμενικότητα της Ελληνορθοδοξίας πού ενστερνίζομαι. Χαίρετε.

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

Ο Βεροίας και Ναούσης Παντελεήμων

Υστερόγραφον προς τον αρθρογράφο: Σας παραπέμπω στον παλαιό μητροπολιτικό Ναό Βέροιας και την βεβήλωση πού υπέστη από την «πολιτισμική συνύπαρξη», στους αμέρτητους ιερούς Ναούς και Μονές της Μικράς Ασίας, του Πόντου, της κατεχόμενης Κύπρου (για να μην πάμε πολύ πίσω) πού δέν έτυχαν ίχνους σεβασμού, από τους εκπροσώπους αυτών που υπερασπίζεθε, και πού μετατράπηκαν σε λουτρά, σε γυμναστήρια, σε κινηματογράφους, σε κέντρα διασκεδάσεως ακόμη και σε στάβλους και ο κατάλογος δεν έχει τέλος. Ο Μενδρεσσές δεν υπέστη βεβήλωση ούτε βέβαια μετετράπη σε παρεκκλήσιο, όπως για επικοινωνιακούς λόγους με περισσή εμπάθεια ατυχώς ισχυρίζεσθε, άλλα χρησιμοποιείται για καθαρά πολιτιστικού και επιστημονικού χαρακτήρος εκδηλώσεις όπως ημερίδες, συνέδρια, ποιητικές βραδιές κλπ απόδειξις το ενδιαφέρον πολιτιστικών φορέων που ζητούν τον χώρο για τη διοργάνωση των εκδηλώσεων τους (Φίλοι Βυζαντινού Μουσείου, Φίλοι Θεάτρου, Σχολεία κ.ά.). Βεβαίως καταννοώ ότι μετά τη βράβευσή σας από την Ισραηλιτική Κοινότητα θα θέλατε ασφαλώς και μία αντίστοιχη Ισλαμικής προελεύσεως.»

Σ.Σ.: Καθόλα σεβαστή η άποψη του σεβασμιότατου Μητροπολίτη μας, όμως εξίσου σεβαστές από τη «Μ» είναι όλες οι απόψεις φτάνουν στα γραφεία μας, εμπεριστατωμένες, ενυπόγραφες και χωρίς υβριστικό χαρακτήρα. Η εφημερίδα αποτελεί βήμα διαλόγου και προβληματισμού. Χαιρόμαστε ιδιαίτερα που ο Σεβασμιότατος δίνει τη δική του απάντηση μέσω της εφημερίδας μας στο άρθρο του κ.Λιόλιου, για ένα ζήτημα που προβλημάτισε αρκετούς, απ’ότι φαίνεται, κατοίκους της Βέροιας.

Πηγή: εφημερίδα "Μακεδονική" 6.7.2010